‘2022 wordt een moeilijk, maar mooi jaar’

De voorspellingen voor volgend jaar zijn overwegend positief. Of het nu goed of minder goed gaat met de economie, 2022 gaat druk zetten op de ontwikkeling van flex. Hoofdredacteur Flexmarkt Wim Davidse geeft duiding aan de economische cijfers en schetst de verwachtingen voor de flexbranche.

Nog even terug naar vorig jaar, het historisch bijzondere 2020. De totale flexbranche realiseerde toen een record omzetkrimp in het kwartaal van de intelligente lockdown die startte in maart. De omzet van de sector daalde met -17% ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder. In de kwartalen daarna slonk de krimp snel, waarna er in het tweede kwartaal van dit jaar ‘ineens’ een sterke omzetgroei van +20% was.

De omzetontwikkeling van de totale flexmarkt in het derde kwartaal van 2021 is bij het schrijven van dit artikel nog niet bekend, maar zal waarschijnlijk zo’n +15% bedragen.

Herstelbewegingen

Meer specifiek hebben we in 2021 de volgende herstelbewegingen gezien:

• De ABU MarktMonitor toonde in het derde kwartaal een omzetgroei van +19%; in het tweede kwartaal was dat nog een enorme +36%. In de laatste periode (periode 11) was de omzetgroei +11%.
• Branchevereniging NBBU meldde over het tweede kwartaal een omzetgroei van +12%
• De totale detacheringsomzet heeft volgens de VvDN Marktmonitor in het derde kwartaal een groei laten zien van +5,4%: dat was weer wat meer dan de groei in het tweede kwartaal (+1,4%)

Coronaprojecten

In het laatste kwartaal van 2020 en in 2021 heeft een beperkt aantal flexbureaus een enorme groei ervaren vanwege de grootschalige inzet van uitzendkrachten in corona-gerelateerde projecten bij de GGD’s en in de zorgsector. Begin juli noemde een woordvoerder van de overkoepelende GGD’s het zeer aanzienlijke aantal van 59.000 mensen ofwel 39.000 fte, allemaal ingehuurd via bureaus (op een organisatie van normaliter 12.000 fte). Die enorme, projectmatige uitbreiding betreft dan zo’n 72 miljoen uren op jaarbasis, een omzet van grofweg een half miljard euro per kwartaal.

In het tweede kwartaal is ook de Nederlandse economie explosief uit de corona-as herrezen: met een heftige groei van +10% ten opzichte van een jaar eerder is een naoorlogs record gevestigd. In het derde kwartaal volgde een groei van +5%. Ter vergelijking: de economie van de Europese Unie (EU) groeide in het tweede kwartaal met +13,7% en in het derde kwartaal met +3,9%, na een jaarkrimp in 2020 van -6,1%. Daarmee is de totale economie van de EU op een haar na (-0,2%) weer net zo groot als aan het begin van 2020. De Nederlandse economie is inmiddels zo’n 2% groter dan toen.

Lees ook: Welke lessen trekken flexbedrijven uit de coronacrisis?

Krapte niet weggeweest

Net als tijdens de financiële crisis was de krimp van de werkgelegenheid veel kleiner dan die van de economie. Aan de ene kant heeft dat te maken met het ‘nog even’ vasthouden van de mensen die net met zoveel moeite zijn gevonden en aangenomen. Anderzijds met de enorme financiële overheidssteun in 2020 en 2021 (NOW). Het aantal werkzame personen daalde in 2020 met slechts -0,4%, waardoor de werkloosheid maar een klein beetje groeide van 3,4% in 2019 naar 3,8% in 2020. In het eerste kwartaal van 2021 daalde het aantal werkzame personen met -1,5% ten opzichte van een jaar eerder wat sterker. Terwijl de Nederlandse werkloosheid ook verder daalde, naar 3,6%. Die gekke parallelle ontwikkeling is te verklaren door de lichte daling van de bruto arbeidsparticipatie van 71,4 naar 71,2%: ruim een kwart miljoen mensen trok zich even terug van de arbeidsmarkt. Dat gebeurt altijd in de loop van een recessie. Mensen verwachten dan toch geen baan te kunnen vinden.

Lees ook: Recordkrapte, dit zijn de gevolgen voor flexbedrijven

16.000 flexbureaus in Nederland

In het tweede kwartaal bleef de participatie op dat niveau. En daalde de werkloosheid, met een weer groeiende werkgelegenheid (+2,7%), dus nog verder, naar 3,3%.In het derde kwartaal groeide het aantal werkzame personen met +2,5%. De arbeidsparticipatie steeg naar 71,8% en de werkloosheid daalde naar 3,1%.
In het vierde kwartaal ging het ‘gewoon’ door, met percentages van respectievelijk +2,7 en 2,9%. De nu zeer krappe arbeidsmarkt is inmiddels in alle leeftijdsgroepen, op alle opleidingsniveaus, in alle beroepsgroepen en in alle regio’s te voelen. Medio november meldde de Conjunctuur Enguête dan ook een niet eerder vertoonde 73% van alle flexbureaus dat zegt belemmerend last te hebben van de schaarste van kandidaten. Inmiddels waren er toen trouwens ruim 16.000 flexbureaus in Nederland – ook een niet eerder gezien aantal.

Krapte/vast-mechanisme

Het aantal werkzame personen lag in oktober op het recordniveau van 9,2 miljoen mensen tussen 15 en 75 jaar. Nadat in 2017 het aandeel van de werkenden met een vast contract in Nederland op het laagste niveau van 60,7% van alle werkenden terecht was gekomen, steeg dat weer in 2018 en 2019, en zelfs in 2020. In dat coronajaar kwam dat aandeel uit op 63,7%, waarna het in het eerste en tweede kwartaal van dit jaar verder omhoog kroop naar 64%. Die stijging is gegeven de krapte op de arbeidsmarkt goed te verklaren: werkgevers willen steeds meer mensen, die

ze met moeite hebben kunnen vinden en aannemen, niet weer snel verliezen. Dit krapte/vast-mechanisme is al sinds het einde van de jaren negentig van de vorige eeuw zichtbaar.

Minder sterke groei

Met grote stappen laten we de coronacrisis dus achter ons: de economie is na een nog haperend begin in 2021 weer gaan groeien. En dat geldt ook voor de werkgelegenheid, de krapte op de arbeidsmarkt en de omzet van de flexbranche. In de tweede helft van 2021 zette dat door.

Wat gaat er nu verder met de economie, de werkgelegenheid en de inhuur van flex gebeuren? Internationale inkoopmanagersindexen (Purchasing Managers Index, PMI’s) zijn sterke voorspellers van economische groei en krimp. Na de sterke val in het tweede kwartaal van 2020, het bijna even sterke herstel en toch weer de terugval in het verdere verloop van 2020, kenmerkt 2021 zich door groot vertrouwen in het economisch herstel. Het super-optimisme van begin 2021 is inmiddels voorbij, maar het vertrouwen is nog steeds groot. Al maandenlang behoren de Nederlandse inkoopmanagers tot de positiefste in de wereld. De matige ontwikkeling van de tweede economie van de wereld, die van China, noopt nog steeds tot alertheid. Dat geldt ook vanwege de vastgelopen mondiale logistieke lijnen, problemen met de beschikbaarheid van brandstoffen en halffabricaten, zoals chips. Maar ook de op veel plaatsen in de wereld ineens schaars geworden medewerkers, de (tijdelijk?) relatief hoge inflatie en de continu opspelende geopolitieke spanningen.

De Nederlandse economie zal over het hele jaar 2021 zo’n 4 of zelfs 5% groeien. In 2022 worden alle genoemde strubbelingen kleiner, maar zal onze economische groei met waarschijnlijk zo’n 2 tot 3% toch wat minder sterk zijn. Dat is een gevolg van de afbouw en (gedeeltelijke) terugvordering van de overheidssteun van de afgelopen acht kwartalen. Op dat moment gaat een aantal bedrijven alsnog saneringsdruk ervaren of zelfs failliet. De werkgelegenheid daalt dan licht en de werkloosheid zal dan dus even weer iets stijgen naar mogelijk net boven de 4%. En heel belangrijk: daarna zal de werkloosheid snel weer dalen – vanwege de vergrijzing die nu serieus op gang is gekomen, wordt continue krapte één van de realiteiten van de Radicale Jaren Twintig.

Omzetgroei flexbranche

De omzet van de totale flexbranche is in 2020 met -8,7% gekrompen en in 2021 zo’n +9 tot +10% gegroeid. Het jaar 2022 wordt ook weer een raar jaar: zo lang het meezit (economische groei) zit het tegen (grote krapte die de flexgroei belemmert) en als het even niet meezit (afloop coronaprojecten plus einde overheidssteun en dus saneringen), zit het ook tegen (minder vraag naar flex). In 2022 leidt dat tot een omzetgroei in de totale flexmarkt die minder sterker is dan dit jaar: +7%. Mijn voorspelling: Het wordt een moeilijk, maar mooi jaar.

Lees ook: Records, krapte en corona – wat betekent dat voor flexbedrijven?

Dit artikel is gepubliceerd in de december-editie van Flexmarkt.

Toegang tot Flexmarkt magazine digitaal? Abonneer je hier op Flexmarkt Pro.