Vandaag heeft de Commissie Regulering van Werk (Commissie Borstlap) het langverwachte eindrapport gepresenteerd. Eerste conclusie: de regels voor uitzenden moeten strenger worden en de zzp’er moet maar gewoon in loondienst gaan. De flexmarkt reageert dan ook bepaald niet positief.
De Commissie Borstlap, naar de naam van de voorzitter Hans Borstlap – is ingesteld door het kabinet (minister Wouter Koolmees, Sociale Zaken en Werkgelegenheid) om met een advies te komen over regelgeving die beter aansluit op de huidige arbeidsmarkt (lees: de vele flexcontractvormen).
Uitzenden alleen voor tijdelijk werk
Borstlap wil toe naar drie contractvormen, voor de werknemer (arbeidsovereenkomst voor bepaalde of onbepaalde tijd), de zelfstandige (overeenkomst van opdracht of overeenkomst tot aanneming van werk) en de uitzendkracht (uitzendovereenkomst). De uitzendovereenkomst is daarbij alleen bedoeld voor werk dat is gericht op het opvangen van al het overige tijdelijke werk. Uitganspunt is dat uitzendkrachten alleen werk doen dat qua duur en omvang van tevoren niet, of moeilijk te overzien is.
Uitzenden moet dus alleen worden ingezet voor ‘ziek en piek’ en er moet volgens de Commissie Borstlap worden voorkomen dat ondernemingen structurele arbeidsplaatsen binnen hun organisatie invullen met uitzendwerknemers.
Strengere regels uitzenden
De Commissie Borstlap vindt uitzenden legitiem als er een allocatiefunctie is en zolang de uitzendopdracht ook echt tijdelijk is.
Enkele andere aanscherpingen die de Commissie Borstlap voorstelt met betrekking tot uitzenden zijn:
- stel een maximumtermijn aan de terbeschikkingstelling bij een specifieke opdrachtgever (om misbruik zoals langdurige uitzending te voorkomen)
- de periode waarin door het uitzendbureau gebruik kan worden gemaakt van het uitzendbeding maximeren op 26 weken
- inroepen van het uitzendbeding bij ziekte expliciet verbieden
- uitzendkrachten krijgen recht op alle arbeidsvoorwaarden die gelden bij de inlener (inlenersbeloning vanaf dag één)
- geen mogelijkheden om bij uitzending de ketenregeling pas na verloop van tijd te laten starten en geen uitbreiding van de ketenregeling. (Dus ook niet via de CAO.)
- voorkomen van oneigenlijk gebruik van het verlichte ontslagregime bij uitzenden door het borgen van goede naleving van civiele en publiekrechtelijke regels door uitzendwerkgevers
- (Oproepcontracten zijn enkel toegestaan met minimaal een kwartaalurennorm)
Kortom, als het aan de Commissie Borstlap ligt gelden er voor uitzending straks geen wettelijke of bij cao overeen te komen afwijkingen meer behalve de mogelijkheid om gedurende 26 weken een uitzendbeding op te nemen.
Eisen en vergunningplicht
Om de goede naleving van civiele en publiekrechtelijke regels door uitzendwerkgevers te borgen pleit de Commissie Borstlap voor het stellen van administratieve en financiële eisen bij het oprichten van een uitzendbureau, het gericht aanpakken van faillissementsfraude bij deze werkgevers, maatregelen gericht op de versterking van private handhaving van kwaliteitseisen of het instellen van een vergunningplicht.
Lees ook:
ABU is kritisch
De ABU reageerde direct op de maatregelen die de Commissie Borstlap voorstelt. Ook de ABU vindt dat er een gelijk speelveld op de arbeidsmarkt moet komen met een nieuwe balans tussen flexibiliteit en zekerheid, maar tegelijkertijd is de ABU verrast over de vergaande en gedetailleerde adviezen die de commissie doet over uitzendwerk (zie hierboven), waar het rapport verder vooral richtinggevend is, zo laat de brancheorganisatie weten.
Als het gaat om de adviezen over uitzendwerk en payrolling is de ABU kritisch. De brancheorganisatie wijst erop dat de Commissie Borstlap uitzendwerk wel ziet als preferente vorm van externe flexibiliteit, maar dat de uitwerking van de adviezen van de commissie geen recht doen aan de belangrijke functie van uitzendwerk bij het aan het werk helpen én houden van mensen, het bieden van goed georganiseerde wendbaarheid voor bedrijven en aan de rol van uitzenders als werkgever.
ABU-directeur Jurriën Koops reageert in het eigen persbericht diplomatiek: “De ABU is onderdeel van de maatschappelijke alliantie die de commissie voor ogen heeft. We zijn ons bewust van onze verantwoordelijkheid om een bijdrage te leveren aan de noodzakelijke hervormingen op de arbeidsmarkt. Een verdere invulling van de rol en regulering van uitzendwerk is wat de ABU betreft dan ook een van de onderwerpen van gesprek. Dat vraagt een integrale aanpak, breed draagvlak én doorrekening van de adviezen van de commissie. Samen met andere partijen moeten we in staat zijn de kloof op de arbeidsmarkt te dichten en de waarde van werk te borgen.”
NBBU: uitzenden niet alleen kortetermijnoplossing
Het rapport van de Commissie Borstlap biedt een duidelijk fundament om evenwicht te creëren tussen uitzenden, zzp en ‘vast’ – de reactie van de NBBU is tamelijk positief. De NBBU laat weten blij te zijn met de uitnodiging van de commissie om zelf andere, aanvullende ideeën aan te dragen. Wat de NBBU betreft is dit ook een goede aanleiding om met de partijen in de polder – zeker ook de arbeidsmarktintermediairs – te kijken hoe je zekerheden anders gestalte kunt geven.
Doel daarbij is dat mensen aan werk komen en blijven, zo stelt de NBBU, die vindt dat de voorstellen van het rapport daar op aansluiten. Maar er is ook kritiek. De NBBU pleit voor kwalitatieve verbetering van flex, in die zin dat uitzenders en bemiddelaars werkenden steeds betere loopbaanontwikkeling bieden en niet alleen inzetten op korte opdrachten. Als je kijkt naar deze veranderende rol richting loopbaanintermediair is het vreemd dat uitzenden in het rapport louter en alleen wordt beschouwd als kortetermijnoplossing. Het zou zonde zijn als uitzendbureaus juist die rol niet langer zouden kunnen oppakken, zo laat de NBBU weten.
YoungCapital: flexibiliteit en ruimte nodig
Het is opmerkelijk dat in het advies over de toekomst van de arbeidsmarkt, de bijdrage van flexwerkende jongeren op de werkvloer ontbreekt, zo reageert recruitmentbureau YoungCapital op de uitkomsten van het rapport. “Zoals gebruikelijk wordt de jongerenpopulatie genegeerd”, zegt Bram Bosveld, oprichter van YoungCapital. “Flexwerkers worden geassocieerd met ‘slecht opgeleide mensen in laagproductieve banen met geringe sociale bescherming’, aldus de commissie in voorgaande berichtgeving. Nooit gaat het over opgeleide flexwerkende jongeren en hun belangrijke maatschappelijke bijdrage. Wij bemiddelen jongeren al twintig jaar naar een (bij)baan om ze ervaring op te laten doen en op een laagdrempelige manier kennis te laten maken met de arbeidsmarkt. Hiervoor hebben zij flexibiliteit en ruimte nodig, om talenten te ontdekken en uiteindelijk een cv op te bouwen. Dit zijn aspecten van flexibel werk waar de commissie geen rekening mee houdt in het rapport.”
Einde aan zzp?
In het rapport neemt de commissie stelling tegen zzp-werk. De commissie pleit voor een Europese stelregel die bepaalt dat iemand automatisch werknemer is, tenzij de opdrachtgever aantoont dat dit niet zo is. De zzp-er die zijn eigen arbeid aanbiedt zou volgens Borstlap dus in principe moeten worden gezien als werknemer. Dit ‘werknemer, tenzij…-principe betekent dat een opdrachtgever en zzp’er van zeer goede huize moeten komen om aan te tonen dat er sprake is van een opdrachtgever-zzp’er relatie.
Als ‘werknemerschap weer de norm moet worden voor alles wat reguliere arbeid betreft’ heeft dat grote gevolgen, waarschuwt ZiPconomy. ZiPconomy stelt dat de uitvoering van de maatregelen voor tweederde van de zelfstandigen zo’n forse impact zou hebben dat dit het einde van hun zelfstandige ondernemerschap zou kunnen betekenen. De voorstellen van de Commissie Borstlap betekenen het einde van het huidige zp-model, concludeert Hugo-Jan Ruts, hoofdredacteur van ZiPconomy.
Zzp-organisaties: meerwaarde niet onderkend
Ondernemersorganisatie Zelfstandigen Bouw stelt dat de commissie-Borstlap, door voor te stellen iedere werkende als werknemer te beschouwen tenzij kan worden aangetoond dat het een zelfstandige is, voorbij gaat aan de behoefte van zelfstandigen om in vrijheid te ondernemen en zeggenschap te hebben over hun eigen werk. “Dat getuigt van oud denken en een gebrek aan respect voor de ruim één miljoen zzp’ers”, stelt de organisatie.
Ook het Platfom zzp-dienstverleners stelt vast dat in de aanbevelingen van de Commissie Borstlap niets staat over de betekenis en de waarde van het werk dat dagelijks door meer dan een miljoen zzp’ers in Nederland wordt verricht. Als het aan de Commissie Borstlap ligt wordt de rol en meerwaarde van zzp’ers gemarginaliseerd en wordt de definities van ‘werknemer’ en ‘gezag’ zo ver opgerekt dat iedereen die bij een organisatie werkt eronder valt, zo reageert het Platfom zzp-dienstverleners. Alleen door ook de waarde van het werk van de zzp’ers en de behoeftes van opdrachtgevers te omarmen, ontstaat een toekomstbestendige arbeidsmarkt in hun visie. Zeker als dit gecombineerd wordt met drie hervormingen: het verkleinen van de fiscale verschillen tussen werknemers en zzp’ers, vooral bij lage inkomens, de invoering van een verplichte arbeidsongeschiktheidsregeling voor zzp’ers en goede regulering van de zzp-markt. Bij dit laatste is het noodzakelijk om de kwaliteit van zzp-dienstverlening en een gelijk speelveld te waarborgen.
Borstlap tegen zzp-voorstellen Koolmees
Opvallend is dat de Commissie Borstlap – nota bene ingesteld door minister Koolmees – laat weten niets te zien in voorgestelde zzp-plannen van Koolmees. De minister nam afgelopen zomer alvast een voorschot op het advies van Borstlap door een minimumtarief van € 16 per uur voor zelfstandigen te willen invoeren om schijnzelfstandigheid aan de onderkant van de markt te bestrijden. Daarnaast zou er volgens Koolmees voor zzp’ers die meer dan € 75 euro per uur verdienen een opt out mogelijkheid moeten gelden, waarbij zij middels een zelfstandigenverklaring gewoon hun werk kunnen blijven doen (zonder risico op naheffingen). Deze zzp-plannen – plus een webmodule voor het verkrijgen van een opdrachtgeversverklaring als alternatief voor de onwerkbare modelcontracten – zouden de geflopte Wet DBA moeten gaan vervangen.
Maar de Commissie Borstlap is het niet eens met Koolmees. Borstlap raadt de minister af een dergelijke opt-out op te nemen in de wetgeving. Dit omdat het niet zou stroken met Europese arbeidsrechtelijke richtlijnen en de solidariteit binnen het stelsel van werknemersverzekeringen ondergraaft. Ook ziet Borstlap niets in een voor een minimumuurtarief voor zzp’ers. Volgens de commissie is het zeer de vraag of een dergelijke bodem in de uurtarieven van zelfstandigen handhaafbaar zal zijn en het beoogde effect zal hebben, terwijl het wel tot grote administratieve lasten zal leiden.
Overigens waren ook de ABU en NBBU tegen deze zzp-plannen van Koolmees.
Het eindrapport van de Commissie Regulering van Werk is hier te downloaden.
Bronnen: ANP/Salarisnet/NBBU/ABU/ZiPconomy
Lees ook:
1 reactie
Een schone taak voor de ABU lijkt me. Het wordt tijd dat de ABU een intensieve lobby opstart. (Sowieso is dit iets waarvan ik vind dat zij niet zo goed doet!) Zelf werk ik al 30 jaar in de uitzendbranche en blijkbaar is de ABU er nog steeds niet in geslaagd om het imago en de publieke opinie ten aanzien van uitzendwerk op te krikken!