De vereniging van journalisten NVJ vindt dat freelance (foto)journalisten niet tot nauwelijks geholpen zijn met het plan van mededingingsautoriteit ACM om collectief onderhandelen over tarieven voor zzp’ers toe te laten. “Alleen voor zelfstandige fotografen zit er misschien iets in het vat.”
De kartelwaakhond publiceerde deze week een concept-leidraad over tariefafspraken voor zzp’ers. Daarin stelt de ACM voor dat zelfstandigen zonder personeel voortaan collectief afspraken mogen maken over hun beloning om aan een minimuminkomen te komen. “Deze leidraad sluit aan bij de initiatieven van het kabinet om de positie van zzp’ers aan de onderkant van de arbeidsmarkt te verbeteren”, is de motivatie. “Wij willen markten goed laten werken voor mensen en bedrijven. Markten werken niet goed als zzp’ers door lage uurtarieven onder het bestaansminimum komen. Deze leidraad laat zien welke mogelijkheden zzp’ers hebben om hun inkomen te verbeteren”, zegt ACM-bestuursvoorzitter Martijn Snoep.
ACM: afspraken voor zij-aan-zij-werk
Afspraken zijn onder meer mogelijk als zzp’ers ‘zij-aan-zij’ werken met werknemers en daardoor geen onderneming zijn in de zin van de Mededingingswet, oftewel als er sprake is van schijnzelfstandigheid. “Zij mogen voor dat werk samen afspraken maken over hun beloning. Dat mag ook in het kader van een cao.” Ook kunnen ze afspreken om het door het kabinet aangekondigde wettelijke minimumtarief van € 16 per uur al in de periode voor de invoering daarvan (in 2021) te waarborgen. De ACM zal dan geen boetes opleggen. Daarnaast mogen zzp’ers van de ACM met hun opdrachtgevers gezamenlijk afspreken dat een hoger minimumtarief nodig is om op een bestaansminimum te komen.
Bodem in race naar beneden
De NVJ gaat bij de komende cao-onderhandelingen in elk geval gelijk loon voor gelijk werk eisen voor de groep die ‘zij-aan-zij’ werkt en dus eigenlijk geen zelfstandige is. “De NVJ kon al voor ‘zij-aan-zij werkenden’ onderhandelen en kan dit op basis van deze leidraad nog steeds. Voor zelfstandigen die gedwongen worden om te concurreren op loon met journalisten in vast dienstverband mag de NVJ uitsluitend een minimumtarief van € 16 afspreken om de race naar beneden te voorkomen”, zegt NVJ-secretaris Rosa García Lopez.
Achterban niet geholpen
Voor fotojournalisten kan wel een hoger tarief worden afgesproken in verband met hoge kosten voor onder meer apparatuur. “Concurrentie op loon stop je niet als je slechts het minimumtarief van € 16 per uur mag afspreken. De achterban van de NVJ is dus niet geholpen met deze nieuwe leidraad. Om concurrentie op loon aan te pakken moet elke sector de vrijheid krijgen om collectieve afspraken te maken die zijn gerelateerd aan de cao in die sector. In het geval van de NVJ de journalistieke cao.”
Beetje meer loon, veel minder aftrek
De journalistenvakbond haalt zzp-expert Pierre Spaninks aan, die collectieve afspraken zelfs een gevaar vindt voor de groep die zij-aan-zij werkt. “De vraag is hoe de Belastingdienst met deze mensen omgaat. Als ze hun zelfstandigenaftrek verliezen, winnen ze een paar honderd euro meer loon, maar verliezen ze duizenden euro’s aftrek.”
