Begin november vond het Nationale Arbeidsmarktdebat plaats, georganiseerd door de ABU en BNR. Tal van sprekers en politici lieten hun licht schijnen op de oplossingen die nodig zijn om de arbeidsmarkt vlot te trekken. Namens Flexmarkt was Wim Davidse, hoofdredacteur Flexmarkt, aanwezig. Davidse geeft zijn impressie van dit levendige debat.
ABU-directeur Jurriën Koops opende het debat stellig, feitelijk en geïnspireerd. ‘De flexschil omvat nu maar liefst ruim 30% van alle werkenden. Uitzenden is maar 10% van die schil, maar toch: ik roep het volgende kabinet op van de arbeidsmarkt dé topprioriteit te maken.’ Koops pleitte in zijn openingsspeech voor een open discussie, gebaseerd op feiten en cijfers. ‘Het helpt niet om de discussie rondom flexwerk te polariseren. Dat brengt een oplossing voor de arbeidsmarktproblematiek niet dichterbij.’
Rotmans: geen onderscheid tussen vast en flex
rofessor en kanteldeskundige Jan Rotmans schetste vervolgens de ingrijpende context: ‘We leven niet in een tijdperk van verandering, maar in een verandering van tijdperk’. Hij lardeerde die stelling met handenvol geweldige uitspraken en voorbeelden, zoals: van verticale structuren naar horizontale structuren, van hiërarchieën naar netwerken, van regisseren naar faciliteren, van systemen centraal naar mensen centraal, van efficiency naar waarde. Rotmans pleitte voor meer diversiviteit. ‘Zzp’ers moeten zich niet aanpassen aan het systeem, het systeem moet zich aanpassen en de zzp-trend.’
In die kantelende wereld en de chaotische overgangsfase waarin we nu zitten, is flex onmisbaar volgens Rotmans. Het vaste contract, de baan voor het leven – die is natuurlijk echt zó 20e eeuw! Maak geen onderscheid tussen vast en flex, het gaat om werk.
Aslander: ‘leren leren’
Martijn Aslander, organizonderkundige, onderstreepte de totale disruptie waarover Rotmans sprak. Digitalisering en nog tientallen andere nieuwe technologieën die hij binnen een halve minuut opdreunde, zetten de bijl aan de hedendaagse baan, organisatie en maatschappij. Het wordt een chaos, de systemen van nu zijn onhoudbaar, de toekomst is onkenbaar, en dus moeten we boven alles ‘leren leren’. Het onderwijs moet dus ook totaal op de schop. ‘Opleiden voor een diploma is niet voldoende, het gaat om een mindset, een houding waardoor mensen hun vaardigheden continu blijven ontwikkelen.’
Puts: waarde van uitzendwerk
Ook Raymond Puts, country director van USG People, typeerde de turbulentie van deze tijd: ‘Wij, consumenten, gaan zonder enige bedenking voor ontwrichters als Uber, Spotiy en Netflix.’ Daarom gelooft hij heilig in de waarde van flexwerk en uitzendwerk in het bijzonder. En windt hij zich op over iedereen die de uitzendbranche beticht van onkies handelen. Puts, riep de politiek op om flex te omarmen. ‘Keuzevrijheid is een gegeven, dat moet je vanuit overheidswege niet willen inperken. De beste vorm van flexwerk is uitzenden. Dat moet de politiek niet bestraffen.’ Hij pleitte ervoor de barrières tussen vast en flex werk die door de Wet werk en zekerheid zijn ontstaan, te slechten.
7-jaarscontracten
Frank Kalshoven, columnist, econoom en directeur van de Argumentenfabriek, was het heel erg oneens met de onontkoombaarheid van flex: zijn bedrijf heeft géén flexschil. Zijn mensen móeten in vaste dienst, want het duurt een hele tijd voordat ze hun vak hebben geleerd, en dan moeten ze natuurlijk wél blijven. Maar een periode van vijf of zeven jaar is volgens hem prima. Dus pleit hij voor tijdelijke contracten van zeven jaar – de ‘missing link’ tussen flex van vandaag de dag en vaste contracten. In die zeven jaar is er voldoende tijd voor een proeftijd, een leertijd, een productieve tijd, een evaluatietijd en een vervolgbeslissingstijd.
FNV: flexverslaving
FNV-bestuurder Mariëtte Patijn hield een emotioneel betoog voor de echte baan voor mensen aan de onderkant. Met haar stellingname, argumentatie en begrippen als flexverslaving raakte zij enige keren open zenuwen bij aanwezigen in de zaal.
Politiek debat
In het daaropvolgende debat stonden de impact van technologie, scholing en eigen verantwoordelijkheid voor werk en loopbaan centraal. Pieter Heerma (CDA), John Kerstens (PvdA), Bas van ’t Wout (VVD), Wouter Koolmees (D66), Paul Ulenbelt (SP) en Linda Voortman (GroenLinks) verschilden uiteraard van inzicht wie de lead heeft in het oplossen van arbeidsmarktproblemen. Het debat is terug te luisteren.
De Nederlandse politiek is er duidelijk nog lang niet uit. Eigenlijk is er nog verbazingwekkend weinig kennis, inzicht en visie. De oproep van Jurriën Koops om beelden en emoties in te ruilen voor feiten en trends moet beslist nog een paar keer herhaald worden.
Pleij plaatst flex in historisch perspectief
De afsluiting van professor emeritus Herman Pleij, geschiedkundige, hilarisch spreker en regelmatig aan tafel bij De Wereld Draait Door, was briljant én hoopgevend. Wij, Nederlanders, zijn al sinds de Middeleeuwen klaar voor de toekomst. Wij zijn klagers, betweters, bemoeials en gedreven. Top-down daar houden wij niet van, en van regels en systemen nog minder. Als wij ’t niet willen zoals ’t moet, dan moet ’t maar zoals wij willen. Egalitair. Katuitdeboomkijkers. Kansgericht. Pragmatisch. En dan volle bak. Flexibiliteit is our middle name! Dat maakt ons tot geweldige handelaren en uitvinders, en dat laten we de wereld al vijf eeuwen zien. Voorspellen is moeilijk, zeker als het de toekomst betreft. Maar dít is zeker: wir schaffen das wóll!
Bron: ABU/BNR/Flexmarkt
