De meeste uitzendbureaus die in overtreding zijn, hebben bij de herinspectie geleerd van hun fouten. Een groepje ernstige overtreders blijft voor de Arbeidsinspectie lastig aan te pakken.
Dit meldt de Arbeidsinspectie in de ‘Programmarapportage Uitzendbureaus 2020-2022‘. De Arbeidsinspectie werkt bij de inspecties van uitzendbureaus samen met de Belastingdienst en UWV via een apart team voor de aanpak van malafide uitzendbureaus (team AMU).
Overtredingen
In de periode van 2020 tot 2022 werden 1.304 uitzendbureaus en hun inleners gecontroleerd. Bij 873 werkgevers werd een overtreding geconstateerd en daarvoor zijn boetes en waarschuwingen uitgedeeld. In totaal ging het om 274 boetebeschikkingen, met een totaalbedrag van € 1,5 miljoen. Acht boekenonderzoeken door de Belastingdienst leverden in totaal bijna € 12 miljoen aan correcties op, exclusief boetes.
Het deel van de bezochte bedrijven dat in overtreding was, daalde in de programmaperiode licht. Er is wel een aanzienlijke toename ten opzichte van vorige programmaperiode, meldt de inspectie.
Over de jaren heen neemt vooral het aantal overtredingen op de Wet arbeid vreemdelingen (Wav) toe. Werkgevers laten mensen werken zonder tewerkstellingsvergunning of een gecombineerde vergunning voor werkzaamheden bij die werkgever. Ook zijn er derdelanders aan het werk met een EU-verblijfsdocument, waarbij verblijf wel, maar arbeid niet is toegestaan. Een veelgemaakte overtreding is dat werkgevers verzuimen de identiteit van de werknemer vast te stellen.
In veel gevallen was sprake van onderbetaling van uitzendkrachten; 179 werknemers kregen een nabetaling van in totaal bijna € 300.000. De controles hebben wel effect, zo concludeert de Arbeidsinspectie. ‘We zien dat onze controles leiden tot betere naleving.’ Bij herinspecties hadden 62% van de werkgevers de overtreding hersteld.
Uitbuiting
Ook vanuit andere programma’s van de Arbeidsinspectie werden overtredingen bij uitzendbureaus geconstateerd. Dan gaat het om onderzoeken naar arbeidsomstandigheden, arbeidsdiscriminatie en werkdruk en arbeidsuitbuiting. Daar ziet de inspectie veel overtredingen bij bedrijven waar al eerder tegen is opgetreden. Soms rijst dan ook het vermoeden van een doorstart. ‘Dit monitoren we, maar hier kunnen we niet op voorhand tegen optreden. We zien ook administratieve constructies, doorleenconstructies, ondoorzichtig ondernemerschap en onrechtmatige inhoudingen. In sommige zaken zien we de betrokkenheid van facilitators, zoals documentenvervalsers en boekhouders/administrateurs.’
Lees ook: Ernstige benadeling arbeidsmigranten wordt strafbaar
Wat het werk van de inspectie lastig maakt is, dat melders of werknemers niet meer vindbaar zijn en dus geen informatie kunnen verstrekken, of juist bang zijn om een verklaring te doen. Soms is er te weinig administratie, of ontbreekt een origineel ID-document.
Distributiecentra onveilig
In deze programmaperiode heeft de Arbeidsinspectie extra aandacht besteed aan de distributiecentra, omdat daar veel uitzendkrachten werkzaam zijn. De inspectie bezocht in de jaren 2020 en 2021 vierhonderd distributiecentra, om onveilig en ongezond werk in kaart te brengen. Bij 303 distributiecentra werden overtredingen geconstateerd. In 24 gevallen zijn (specifieke) werkzaamheden stilgelegd.
De vele overtredingen (70% in 2020 en 82% in 2021) waren aanleiding om de betreffende distributiecentra in 2022 opnieuw te controleren. Er zijn 57 herinspecties uitgevoerd om te kijken of de betrokken bedrijven daadwerkelijk hun werkwijze hebben verbeterd. Bij 63% van de bedrijven waren geen overtredingen meer. Verder zijn er naast deze herinspecties nog 150 nieuwe distributiecentra bezocht in 2022.Bij driekwart (75%) van de bedrijven sprake van een of meerdere overtredingen.
