Minister Eddy van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid vindt dat mensen een foutje moeten kunnen maken bij het aanvragen van sociale regelingen. De regels zijn te streng, vindt hij, waardoor mensen soms hard gestraft worden.
Van Hijum wil verschil maken doormiddel van een wetsvoorstel. Bij handhaving van de regels in sociale zekerheid moet er meer vertrouwd worden in mensen en moet er meer ruimte zijn voor maatwerk, schrijft hij in een brief aan de Tweede Kamer.
Lees ook: Gen Z-ers in Nederland: Zoeken naar eerlijke managers, carrièreswitches voor groei en worstelen met burn-out
Recht op vergissen
Met deze plannen voert de minister een voorstel uit dat in het regeerprogramma van het kabinet staat: het recht op vergissen. Een fout mag er niet meer voor zorgen dat je automatisch gestraft wordt. Bij terugvorderingen moeten UWV, SVB en de gemeente ruimte krijgen om zelf te bepalen of ze een straf willen geven.
De aanbevelingen van de Parlementaire Enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverleningen (PEFD) in hun rapport over handhaving wil de minister nu inzetten. Vanaf 1 januari 2025 krijgen UWV en SVB de mogelijkheid om meer maatwerk toe te kunnen passen bij hun invorderingsbeleid. Hierdoor kunnen uitvoeringsorganisaties meer rekening houden met de individuele situatie van iemand met een betalingsschuld.
Balans
Minister Van Hijum zegt dat het belangrijk is om een goede balans te vinden tussen het bestrijden van misbruik en het tonen van begrip voor mensen. Hij verwijst naar de aanbevelingen in het rapport van de PEFD, dat aangeeft dat we echte fraude moeten aanpakken, maar niet te streng moeten zijn. Een foutje maken is menselijk en overkomt iedereen wel eens, zegt hij. “Als je vertrouwen geeft en begrip hebt voor de situatie waar mensen zich soms in bevinden, dan krijg je als overheid ook vertrouwen terug. Deze maatregelen moeten ervoor zorgen dat mensen beter geholpen en gehoord worden.” Wel blijft er gecontroleerd worden op echte fraude.
Maatregel bij terugvorderingen
De minister wil daarnaast dat er bij terugvorderingen meer rekening wordt gehouden met fouten van de overheid. Ook de termijn waarin iemand een schuld moet betalen gaat van tien naar vijf jaar. Dat betekent dat na vijf jaar de overgebleven schuld al kan worden kwijtgescholden.
De minister wil actiever kijken naar preventie: “het voorkomen van overtredingen is zinvoller dan streng bestraffen wanneer het misgaat. De meeste mensen willen het juiste doen, maar maken soms een fout.” Door dienstverlening in de sociale zekerheid meer te richten op preventie, kunnen deze fouten voorkomen worden.
Het wetsvoorstel Handhaving sociale zekerheid wordt begin 2025 voorgelegd aan de Tweede Kamer.
Lees ook: Werkgelegenheid Q4 2024: Groei in IT en focus op een gezonde werk-privébalans
