Aansprakelijkheid en verzekering

Waar gehakt wordt, vallen spaanders. Maar wie zo veel van zijn eigen werknemers ter beschikking stelt om bij anderen te werken, loopt wel een verhoogd risico dat er tijdens dat werk iets mis gaat.

Dat geldt des te meer, omdat je als uitzendonderneming weinig tot geen invloed hebt op de omstandigheden waaronder die werkzaamheden worden verricht. De vraag is dan wie er verantwoordelijk en aansprakelijk is voor de schade die is ontstaan.

Schade aan de uitzendkracht

Stel u eens voor dat u een uitzendkracht uitzendt naar een drukkerij, waar relatiegeschenken worden bedrukt. Tijdens deze werkzaamheden komt een vinger van de uitzendkracht onder de drukpers, met als gevolg dat zijn vinger geamputeerd moet worden. Vaststaat dat de uitzendkracht zelf geen blaam heeft. Wie is er dan aansprakelijk voor de schade, de uitzendonderneming (werkgever) of de drukkerij (inlener)?

Zorgplicht

De wet bepaalt dat de werkgever een zorgplicht heeft voor zijn werknemers. Hij moet ervoor zorgen dat de werkplek veilig is, net als de machines en gereedschappen waarmee gewerkt wordt. Indien dat niet het geval is en de uitzendkracht lijdt daardoor schade, dan is de werkgever aansprakelijk voor die schade. Dit geldt niet als de werkgever aantoont dat hij aan zijn zorgplicht heeft voldaan. Als bijvoorbeeld blijkt dat de drukmachine veilig was, voldoende was afgeschermd en de uitzendkracht persoonlijke beschermingsmiddelen had gekregen ter voorkoming van ongevallen, zal de uitzendonderneming in beginsel niet aansprakelijk zijn voor de schade.

Aansprakelijkheid

In veel gevallen geldt er echter wél een aansprakelijkheid van de werkgever. De rechter zal door het feit dat een ongeval zich heeft voorgedaan, snel aannemen dat de situatie onveilig was en dan komt de geleden schade mogelijk voor risico van de werkgever. De werkgever van de uitzendkracht is – natuurlijk – de uitzendonderneming, terwijl die geen enkele invloed heeft op de wijze waarop er gewerkt wordt en hoe de machines zijn ingericht. De opdrachtgever is weliswaar voor dezelfde schade aan te spreken door de uitzendkracht, maar in de praktijk blijkt dat de uitzendkracht zich doorgaans eerst tot zijn uitzendonderneming wendt.

Schade dragen

Om te voorkomen dat je als uitzendonderneming met deze schade blijft zitten, is het raadzaam om met de inlener op voorhand overeen te komen dat hij in dergelijke gevallen de schade draagt. Let wel: dit levert alleen een oplossing als de inlener de schade ook daadwerkelijk kan dragen. Als hij geen verhaal biedt, zul je de kosten zelf moeten dragen. Ongeacht de afspraken die je met de inlener maakt, blijf je als uitzender aansprakelijk voor de schade van de uitzendkracht. Idealiter zou je dat (secundaire) risico nog bij een verzekeraar onder moeten brengen.

Schade aan inlener

Het kan natuurlijk ook voorkomen dat de uitzendkracht uit het voorbeeld schade toebrengt aan de drukkerij, door bijvoorbeeld de drukpers kapot te maken. Hierbij ontstaat er alleen schade aan de drukpers van de inlener, terwijl de uitzendkracht zelf niets oploopt.

Uitzendkracht niet aansprakelijk

Tenzij er sprake is van opzet of bewuste roekeloosheid van de uitzendkracht, volgt uit de wet dat de uitzendkracht zelf niet aansprakelijk is voor deze schade. In beginsel zal ook de uitzendonderneming niet aan te spreken zijn, maar dat wordt anders als zij enige bemoeienis heeft met de uitvoering van de werkzaamheden. Ook voor deze aansprakelijkheid is het verstandig om met de opdrachtgever op voorhand een regeling te treffen. Let hier vooral op als je als uitzendonderneming de dienstverlening uitbreidt en meer levert dan alleen arbeid.

Schade aan derde

Maar wat als de uitzendkracht werkzaam is op een bedrijventerrein waar – naast de inlener – ook andere bedrijven gevestigd zijn en werkzaamheden verrichten. De uitzendkracht veroorzaakt op enig moment schade door met zijn vorkheftruck tegen een vrachtwagen van een andere onderneming aan te rijden.

Onderneming aansprakelijk

In beginsel is een onderneming aansprakelijk voor de schade van een derde, toegebracht door een fout van een ondergeschikte. Tijdens het werken op de vorkheftruck, is de uitzendkracht ondergeschikt aan de inlener. Hij verricht deze werkzaamheden niet voor zichzelf, maar volgt instructies op van (of namens) de drukkerij. Dat heeft tot gevolg dat de drukkerij aansprakelijk is voor de schade. Je zou verder kunnen stellen dat de uitzendkracht ook een ondergeschikte is van de uitzendonderneming. Zij is immers de juridische werkgever van de uitzendkracht en als werknemer ben je ondergeschikt aan je werkgever. Het bedrijf dat de vrachtwagen in eigendom heeft, zal om die reden ook de uitzendonderneming aansprakelijk stellen voor de schade die de uitzendkracht heeft toegebracht.

Onderneming geen zeggenschap

Ook hier geldt dat als de uitzendonderneming geen zeggenschap meer had over de uitzendkracht tijdens die werkzaamheden, de uitzender niet met succes kan worden aangesproken. Als er echter werkinstructies zijn meegegeven door de uitzendonderneming, of het uitzendbureau zich vanuit een inhouse-vestiging met de feitelijke werkzaamheden bemoeit, kan dat anders liggen.

Samenvattend

Het is raadzaam om de besproken aansprakelijkheden te benoemen in de overeenkomst met de inlener, of in de algemene voorwaarden. Als uitzendonderneming heb je te weinig invloed op de werksituatie bij een inlener, om dit ongeregeld te laten. Op grond van de wet houdt de uitzendkracht steeds het recht om de uitzendonderneming aan te spreken voor de schade, zodat een secundaire dekking bij een verzekeraar gewenst is. De verzekeraar zal bij de premievaststelling rekening houden met het feit dat in beginsel de opdrachtgever de schade draagt, zodat die premie lager uitvalt.

Maarten Tanja, advocaat bij Köster Advocaten