“Een opmerkelijk jaar”, zo reageerde Eric Nabuurs, CEO bij MENS Group (o.a. N2 People), op LinkedIn bij een artikel over de Flexmarkt Top 100 Omzetranglijst. Hij refereerde aan 2023. Nabuurs: “In de eerste maanden alles op schema. Groei. Vanaf juni een kentering. Minder aanvragen. Teveel lege plekken in huisvesting. Na een aantal jaren van groei en progressie plots een andere strategie nodig.”
Precies zo leest ook het jaarlijkse rapport van het CBS over de arbeidsmarkt. In het rapport ‘De arbeidsmarkt in cijfers 2023’ beginnen de auteurs met te stellen dat de situatie op de arbeidsmarkt in 2023 wat minder uitbundig was dan in 2022. Dat was in veel opzichten een recordjaar. ”De werkgelegenheid bleef wel groeien, maar minder sterk dan in voorgaande jaren. Ook liep het aantal openstaande vacatures iets terug en waren er iets meer mensen werkloos. Maar de krapte op de arbeidsmarkt bleef.”
Economische groei
In 2023 kromp de economie in de eerste drie kwartalen. Op jaarbasis groeide de economie met een schamele 0,1 procent. In de afgelopen twintig jaar was de economische groei in slechts vier jaren kleiner dan in 2023. Normaal gesproken zorgt economische krimp voor (veel) meer werkloosheid en een afname van het aantal banen en vacatures. Hoewel er iets sprake was van afkoeling bleef de arbeidsmarkt ongekend krap.
Ontwikkelingen arbeidsmarkt
In 2023 groeide de werkzame beroepsbevolking tot bijna 10 miljoen. Eind december 2023 telde de werkzame beroepsbevolking in Nederland 9,8 miljoen personen, 108 duizend meer dan eind 2022.
Aanvankelijk daalde het aantal werklozen in 2023, tot 343 duizend in april. Daarna liep de werkloosheid enkele maanden licht op, om in het laatste kwartaal weer iets te dalen. Per saldo waren er in december 2023 9 duizend werklozen meer dan eind 2022.
Eind 2023 waren er 410 duizend openstaande vacatures. Nog steeds een ongekend hoog aantal, maar lager dan in recordjaar 2022. Toen stonden er halverwege het jaar 464 duizend vacatures open.
(Uitzend)banen
Het aantal banen groeide in 2023 gestaag door. In het vierde kwartaal van 2023 waren er 129 duizend banen meer dan een jaar eerder (+1,1 procent). Overigens was de uitzendbranche de enige branche waar juist banen verdwenen. Overigens betreft het hier vooral minder banen voor uitzendkrachten. Uitzendkrachten worden meegeteld in de uitzendbranche en dus niet in de branche waar ze daadwerkelijk werkzaam zijn.
Het gemiddeld aantal banen van werknemers bij uitzendbureaus nam in 2023 af met 58 duizend tot 716 duizend. Eind 2023 was het aantal banen van werknemers in deze bedrijfstak gedaald tot 701 duizend. Dat is – het eerste coronajaar niet meegerekend – de laagste stand sinds begin 2016. In 2023 is 8 procent van de werknemersbanen een baan bij een uitzendbureau. In 2018 was dat nog 10 procent.
De rekenmeesters van het CBS geven verschillende verklaringen voor deze daling. Uiteraard de lagere economische groei, waardoor er mogelijk minder behoefte is aan uitzendkrachten. Een andere mogelijkheid is dat uitzendkrachten, juist vanwege die krappe arbeidsmarkt, eerder in (vaste) dienst worden genomen door inleners. Als laatste mogelijke verklaring wordt de uitgebreidere inlenersbeloning aangehaald. Daardoor worden uitzendkrachten duurder en wordt door werkgevers gekeken naar alternatieven, zoals het inhuren van zzp‘ers.
Behalve in de uitzendbranche, groeide in 2023 het aantal banen in alle branches. Vooral in de zorg (+35 duizend), de zakelijke dienstverlening (exclusief uitzendbureaus) (+32 duizend) en de horeca (+31 duizend) nam het aantal banen toe.