Uit onderzoek blijkt dat vooral moslima’s met een hoofddoek structureel te maken hebben met discriminatie op de arbeidsmarkt. Er waren al eerder signalen dat het aantal gevallen van discriminatie toeneemt. Nieuw onderzoek toont nu aan dat het fenomeen discriminatie wijdverbreid is en toeneemt, ook in ernst, zoals geweldsincidenten.
De jaarrapportage discriminatiecijfers 2023 toonde recent al een toegenomen aantal meldingen van moslimdiscriminatie. Zo steeg het aantal meldingen van moslima’s bij Antidiscriminatievoorzieningen (ADV’s) van 230 meldingen in 2022 naar 285 in 2023 en bij de politie van 160 meldingen in 2022 naar 255 in 2023. Reden voor demissionair Minister Van Gennip om opdracht te geven aan de Radboud universiteit onderzoek ernaar te doen.
Veel minder positieve reacties op sollicitaties
Uit het onderzoek blijkt dat moslima’s veelvuldig met discriminatie te maken hebben in alle fasen van het arbeidsproces. De onderzoekers geven aan dat moslima’s met een hoofddoek, in vergelijking met andere groepen vrouwen, bij sollicitaties 2 tot 7 keer minder positieve reacties (zoals uitnodigingen) krijgen. Hoewel discriminatie in iedere sector en beroepsgroep voorkomt, komt het vaker voor bij beroepen waarvoor klantcontacten vereist zijn.
Microagresssies
Als naar de vorm van discriminatie wordt gekeken, valt op dat het vaak zogenaamde microagressies betreft. Een subtiele, vaak niet heel openlijke vorm van ongewenst gedrag dat voor mensen die het niet betreft meestal minder duidelijk zichtbaar is dan voor de moslima’s in kwestie. Hoewel de discriminatie bij werving en selectie het duidelijkst is, wordt ook gediscrimineerd op de werkvloer. De onderzoekers geven aan dat discriminatie op de werkvloer ertoe leidt dat moslima’s minder kans maken op promotie en vaker uitstromen.
Lees ook: Recruiters voor Rechtvaardigheid: een oproep tot actie tegen discriminatie op de arbeidsmarkt
Oplossingsrichtingen
Verder brengt het onderzoek in kaart waar mogelijke oplossingsrichtingen liggen. Daar heeft Van Gennip nadrukkelijk om gevraagd bij de onderzoekers. Volgens de onderzoekers moet de huidige antidiscriminatiewetgeving nog beter nageleefd en gehandhaafd worden. Bestrijding van discriminatie vergt een integrale aanpak. De onderzoekers geven de volgende vijf ‘handelingsperspectieven’ aan:
- Bestrijd discriminatie op de werkvloer;
- Benut extra mogelijkheden voor monitoring en opsporing;
- Zet ook in op sanctioneren en handhaven, zorg dat melden loont en vergroot het vertrouwen van (mogelijke) slachtoffers in de overheidsaanpak van discriminatie;
- Bestrijd stigmatisering van moslims en moslima’s en zorg voor positieve erkenning van religieuze diversiteit;
- Kijk kritisch naar de rol van de overheid en bestrijd systemische discriminatie.
Moslima’s hebben vaak het gevoel dat het melden van arbeidsmarktdiscriminatie geen zin heeft. In dit kader wil het kabinet ADV’s (gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningen) verder versterken, zodat ze effectiever arbeidsmarktdiscriminatie aan de kaak kunnen stellen en aanpakken. Dat moet het vertrouwen bij moslima’s vergroten dat er wel degelijk naar hun klachten wordt geluisterd en gehandeld.
Handreiking voor werkgevers
Minister Van Gennip gaat de inzichten uit het onderzoek naar arbeidsmarktdiscriminatie van moslima’s toegankelijk maken voor werkgevers zodat het bewustzijn hierover vergroot. De relevante inzichten uit het rapport, zoals de alledaagsheid en intersectionaliteit van de discriminatie, worden geborgd in een handreiking voor werkgevers.
