Overstap naar groeisectoren vereist steeds meer digitale skills

Digitalisering zet het werken in alle sectoren onder druk. Door dezelfde digitalisering wordt het echter mogelijk om relatief makkelijk de overstap te maken naar ander werk. Maar zonder digitale skills en een ‘Leven Lang Ontwikkelen’ is dat werkperspectief er niet.

Die conclusie kan worden getrokken uit ‘Het Arbeidsmarktonderzoek ICT met topsectoren 2021’ is op initiatief van (onder meer) opleidingsfonds Arbeidsmarkt ICT (CA-ICT).

Tekort aan ICT-personeel

Door de enorme vraag op onze digitale infrastructuur zijn de afgelopen jaren meer ICT-banen ontstaan dan voor de pandemie. Zozeer zelfs dat bedrijven aangeven niet te kunnen groeien door tekort aan ICT-personeel. Inmiddels bedraagt het aantal ICT’ers 540.000 (waarvan 100.000 vrouwen). Nog altijd is sprake van veel openstaande vacatures. Voor ICT is de vacaturegraad het hoogste in Nederland: 77 per 1.000 banen (bron: CBS Q2 2021). Ter vergelijking: dit is in de bouw 62 per 1.000 banen, in de zorg 32 per 1.000 banen en in het onderwijs 21 per 1.000 banen.

ICT is samen met Techniek, Onderwijs en Zorg door het UWV aangewezen als één van de meest kansrijke sectoren om een baan in te vinden. Er ligt dan ook een kans om werkloosheidcijfers na de gezondheidscrisis laag te houden en het tekort aan ICT’ers (gedeeltelijk) op te lossen. Naast instromers vanuit de schoolbanken moet ook worden gekeken naar transities van werknemers tussen sectoren.

Omscholing

Er zijn diverse (regionale) initiatieven die zich inzetten voor het omscholen van mensen richting ICT. Door het opschalen van deze regionale initiatieven heeft De Human Capital Agenda ICT, samen met haar partners, een plan gemaakt om gedurende vier jaar meer dan 36.000 mensen op te leiden en om te scholen en daarbij ruim 12.000 bedrijven te betrekken.

Digitalisering

Digitalisering zet alle sectoren onder druk. De vraag naar ICT-specialisten groeit, in het bijzonder in de topsectoren Energie, Chemie, Life Sciences & Health en HTSM. Tegelijkertijd neemt de vraag naar de juiste (digitale) competenties toe bij vrijwel alle functies. Een gevolg hiervan is dat de verschillen in functiekenmerken en -vereisten tussen beroepen afnemen. Dit maakt de arbeidsmarkt meer dynamisch, omdat overstappen naar andere beroepen in andere sectoren eenvoudiger wordt.

Digitalisering van de arbeidsmarkt betekent dat banen veranderen en dat een aantal beroepen verdwijnt. Door dezelfde digitalisering wordt het echter mogelijk om relatief makkelijk de overstap te maken naar ander werk.
Minder rooskleurig dan in het eerdere onderzoek (door coronacrisis?) toont dit onderzoek aan dat over alle topsectoren heen veel overstapmogelijkheden zijn, zowel vanuit krimpende sectoren en beroepen als naar tekortberoepen en -sectoren.

Lees ook: Nederland positiever over banengroei door digitalisering

Digitale (en soft)skills

Naast volledige omscholing laten de resultaten van het onderzoek zien dat het voor iedereen steeds belangrijker wordt om zijn of haar digitale skills te blijven ontwikkelen.

Want volgens het onderzoek worden digitale, technische en ICT-vaardigheden steeds belangrijker. Uit het rapport: ‘De algehele teneur van de in dit onderzoek gevonden ontwikkelingen is dat de functie-eisen op het gebied van digitalisering geleidelijk toenemen. Dit wijst ook op een hoger niveau van digitalisering op de arbeidsmarkt.’ Maar dat geldt ook voor de zogenoemde soft skills: ‘Als gevolg van de technologische en economische veranderingen is ook de vraag naar andere vaardigheden (‘overige vaardigheden’) aan het veranderen en wordt juist de vraag naar meer dan digitale, technische en ICT-vaardigheden groter, met name de vraag naar niet-cognitieve vaardigheden. Een bekend kader hiervoor zijn de 21st century skills, waarin naast mediawijsheid, basis ICT-en informatievaardigheden ook vaardigheden zitten zoals creatief denken, samenwerken en probleemoplossend vermogen.’

Lees ook: Skills gap en tekort gekwalificeerde starters baart bedrijven zorgen

Overstapkansen

Om een overstap naar ander werk mogelijk te maken, moeten werknemers zich wel (kunnen) blijven ontwikkelen. De overstapkansen die het arbeidsmarktonderzoek ICT met topsectoren 2021 laat zien, zijn bijzonder relevant voor de mensen die vrezen in de toekomst hun baan te verliezen. Het is voor hen noodzakelijk om bij te leren op specifieke competenties die in de vorige functie niet vereist waren, maar in de nieuwe wel. ‘Leven Lang Ontwikkelen’ moet de norm worden. Dit vraagt een cultuuromslag in bedrijven en in het onderwijs, en om een actieve houding van werkenden. Leven Lang Ontwikkelen moet de komende jaren in het teken staan van het investeren in digitale competenties en soft skills.

Het volledige onderzoeksrapport en belangrijkste conclusies zijn te vinden op de website van CA-ICT.