Op 01 september 2010 is aan de toenmalige minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Piet Hein Donner, een rapport aangeboden met als doel advies uit te brengen ter vereenvoudiging van de verplichting voor werkgevers om de identiteit van werknemers te verifiëren. Wat is hier ondertussen van terecht gekomen?
Het meest bekende advies is het ‘Stappenplan’ voor de werkgever. Voor wat betreft de Nederlandse identiteitsbewijzen wordt voorgesteld dit qua controle (eigen wettelijke verplichting) te beperken tot de volgende echtheidskenmerken: ‘image perf’, ‘kinegram’, ‘voelbaar reliëf’ en de ‘gelijkenis’ van de persoon.
Wijziging Wet Arbeid Vreemdelingen
Een ander, wellicht minder bekend advies betreft een voorstel tot wijziging van artikel 15 van de Wet Arbeid Vreemdelingen (WAV). Dit wetsvoorstel heeft betrekking op werkgevers die een werknemer van binnen de EU + Zwitserland (geen tewerkstellingsvergunning nodig) uitleent aan een andere werkgever en komt erop neer dat niet langer een kopie van het identiteitsbewijs van de werknemer naar de inlenende partij gestuurd hoeft te worden. Dit voorstel heeft echter geen betrekking op personen met de Roemeense of Bulgaarse nationaliteit.
Gelijkschakeling Europees recht
De voorstellen tot wijziging van artikel 15 van de WAV zijn opgenomen in de notitie ‘Herziening WAV’, die in het najaar van 2009 werd aangeboden aan de Tweede Kamer. Formeel heeft er nog geen wijziging in de WAV plaatsgevonden. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid gaf desgevraagd aan dat dit pas medio 2012 behandeld zal worden in de Tweede Kamer. De Nederlandse wetgeving inzake het meesturen van het kopie van het identiteitsbewijs van werkgever naar inlener dient te worden aangepast aan het Europees recht.
Handhaving gestaakt
Binnen de EU + Zwitserland geldt een vrij verkeer van werknemers. Medewerkers uit de EU (m.u.v. Roemenen en Bulgaren) + Zwitserland worden als zodanig gelijkgesteld met Nederlandse werknemers en niet langer beschouwd als ‘vreemdeling’. Er wordt op artikel 15 WAV dan ook niet meer gehandhaafd door de desbetreffende opsporingsinstantie. Het kan echter geen kwaad om nog steeds een kopie van het identiteitsbewijs mee te zenden, daar het tegenwoordig ook digitaal kan worden verzonden. Juridisch gezien stuit dit niet op bezwaren.
Ondanks dat er binnen de EU (m.u.v. Roemenen en Bulgaren) + Zwitserland een vrij verkeer van werknemers geldt, blijft de verplichting tot controle van het identiteitsbewijs echter voor elke partij (werkgever) van kracht.
Roemenen en Bulgaren
Personen van Roemeense c.q. Bulgaarse nationaliteit dienen bij arbeid in loondienst in het bezit te zijn van een geldig identiteitsbewijs en een ’tewerkstellingsvergunning’ (TWV) dan wel een aantekening dat de TWV niet vereist is. Deze verplichting blijft nog van toepassing tot 01 januari 2014.
De TWV-verplichting geldt niet voor deze nationaliteiten als zij als ZZP’er (Zelfstandige Zonder Personeel) aan de slag gaan. De zelfstandigheid kan worden aangetoond middels een inschrijving bij de Kamer van Koophandel en een Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) bij de Belastingdienst.
Schijnzelfstandigen
Jaarlijks vragen ongeveer 6500 Roemenen en Bulgaren een VAR aan. Een bekend fenomeen hierbij zijn de ‘schijnzelfstandigen’. Deze werken vaak met een ’tussenpersoon’ en niet als zelfstandige.
Een aantal zaken waarop u dient te letten als u met een ZZP’er te maken heeft:
- Werkt de ZZP’er zonder ’tussenpersoon’, dus onderhandelt hij zelf over bijvoorbeeld tarieven en werktijden?
- Is de VAR nog geldig (gaat per kalenderjaar) en komt de daarin vermelde naam overeen met met de naam in het identiteitsbewijs van de betrokkene in kwestie?
- Gaat de betaling rechtstreeks naar de ZZP’er?
Overtuig u zelf als eerste of de persoon mag werken in Nederland, controleer of de persoon die ‘voor u staat’ ook de persoon is in het identiteitsbewijs en onderwerp het document aan een technische basiscontrole en/of laat door een deskundige controleren of het geen falsificaat betreft. Het kan u een hoop (financiële) zorgen schelen.
Hans Roegiers, manager identiteitsfraude en documentenexpert bij IDchecker
