Arbeidsmigranten zijn niet meer weg te denken uit het Nederlands bedrijfsleven. Eerst vooral de Polen in de agrarische sector. Sinds 2007 ook steeds meer andere nationaliteiten in nog meer sectoren.
En het nieuwe potentieel dient zich alweer aan: steeds meer Bulgaren en Roemenen betreden de Nederlandse arbeidsmarkt. Maar waar komen de buitenlandse werknemers vandaan, en welk werk wordt door hen gedaan?
Waar komen de buitenlandse uitzendkrachten vandaan?
Het CBS noteerde in december 2010 exact 100.000 Polen in Nederland die loonbelasting- en premieplichtig zijn. Daarmee zijn zij nog altijd ver in de meerderheid. Het aantal arbeidskrachten uit andere Oost-Europese landen bleef steken op 17.000 en wat betreft Bulgaren en Roemenen zijn er nog slechts 4.000 werknemers in Nederland actief.
Ruim de helft van de Oost-Europeanen is uitzendkracht, aldus het CBS. Verder zijn het vooral Polen die als uitzendkracht werken. Bulgaren en Roemenen vinden vaker werk in het illegale circuit. Dat vooral Polen als uitzendkracht werken, valt te verklaren doordat veel uitzendbureaus inmiddels een professioneel opgezette wervingsinfrastructuur hebben opgebouwd in Polen. Veel Polen vinden werk in Nederland via een vestiging in eigen land.
Waar werken ze?
Van origine werken Poolse uitzendkrachten in de land- en tuinbouw. Andere sectoren hebben de voordelen van Oost-Europeaanse arbeidskrachten echter ook ontdekt. Uit onderzoek blijkt dat 52% nog steeds in de land- en tuinbouw werkt, gevolgd door bouw (22%), industrie (19%) en transport en logistiek (13%).
Er zijn echter grote verschillen per regio. In sterk verstedelijkte regio’s zoals Amsterdam, Rotterdam en Den Haag wonen relatief gezien de meeste Oost-Europeanen. Ook wonen er veel meer Bulgaren en Roemenen in vergelijking met minder verstedelijkte regio’s. De sectoren waar ze werken zijn meer dienstverlenend van aard: schoonmakers, barkeepers, serveersters, straatverkopers en zorgmedewerkers. Veelal worden deze functies niet vervuld door uitzendkrachten. Ter indicatie: in Rotterdam is slechts 9% aan het werk via een uitzendbureau.
In de minder verstedelijkte gebieden zoals het Westland en de Bollenstreek werken Oost-Europeanen vooral in de agribusiness. In het Westland werkt maar liefst 90% van de Oost-Europeanen via een uitzendbureau. Daarnaast werken Oost-Europese uitzendkrachten buiten de Randstad veel in industriële en technische functies of in de logistiek. Er zijn met name sterke concentraties uitzendkrachten in de regio’s Oost-Brabant en in de logistieke hotspot Venlo-Venray.
En de toekomst? Iedereen is nodig!
In de periode 2011-2015 komen er een half miljoen 65-plussers bij. In de afgelopen vijf jaar ging het nog om een kwart miljoen. En de instroom is te laag om het gat op te vullen. Er zullen tot 2014 (zeer) grote knelpunten op de arbeidsmarkt ontstaan bij pedagogische, industriële en technische, (para)medische en dienstverlenende beroepen.
Nederland zal naar verwachting steeds meer gebruik gaan maken van internationale arbeidsmigranten. Manpower Group rapporteert dat in Nederland 17% van alle vacatures momenteel moeilijk vervulbaar is. In Polen is dat slechts 4%. Het ligt voor de hand dat de Nederlandse uitzendbranche hierin een centrale rol zal gaan spelen.
Andere landen
De groeiende tekorten zijn helaas niet alleen in Nederland te vinden. In 2025 dreigt bijvoorbeeld in Duitsland een tekort van zes tot zeven miljoen vakkrachten! Nu de Duitse grenzen voor de meest Oost-Europese landen zijn opengegaan, heeft Nederland er dus een stevige concurrent bij.
Maar de ervaringen die Nederlandse uitzendbureaus hebben opgedaan met internationaal uitzenden, kunnen mogelijk gebruikt worden om ook andere wervingskanalen aan te boren. Landen als Portugal en Spanje lijken goede alternatieven. De lonen in Portugal zijn nog altijd twee keer zo laag als in Nederland en zullen volgens het IMF tot 2016 nauwelijks stijgen. Portugal en Spanje hebben daarnaast te maken met (extreem) hoge werkloosheid. Niet toevallig werken er nu al veel Portugezen en Spanjaarden in de Rotterdamse haven of in de bouw. Zijn zij de Polen van de toekomst?
Bart Verlegh, associate bij Professionals in Flex, gespecialiseerd in marketing en marktonderzoek
