De Nederlandse uitzendkracht profiteert niet of nauwelijks van de krapte op de arbeidsmarkt, in tegenstelling tot zzp’ers. De zzp’ers is een geduchte concurrent voor de uitzendkracht geworden. Uitzenders zouden daarom hun verdienmodel moeten aanpassen.
Dat stelt het ING Economisch Bureau op basis van eigen onderzoek.
Een structurele ontwikkeling die de uitzendmarkt raakt is de opkomst van zzp’ers. Zzp’ers zijn voor bepaalde segmenten van de uitzendsector inmiddels een geduchte concurrent. Dit wordt versterkt door de invoering van de Wet Arbeidsmarkt in Balans (WAB) per 1 januari 2020. Door de WAB wordt alle flexibele arbeid, behalve zzp’ers, duurder. Dit zorgt voor druk op het verdienmodel van de uitzendsector. De kans is dan ook groot dat er deels een verschuiving van werk plaatsvindt van uitzendkrachten naar zzp’ers. Ook online platformen zorgen overigens weer voor meer concurrentie van zzp’ers.
Uurloon uitzendkracht stijgt niet
Uit onderzoek van Grajales-Olarte, Uras & Vellekoop (2019) blijkt dat uitzendkrachten van alle werknemers (exclusief zzp’ers) het meest flexibel zijn in hun uurloon. Ondanks deze flexibiliteit ontvangen ze daar geen risicopremie voor, in de vorm van een hoger loon. Zo stijgt hun uurloon in de huidige krappe arbeidsmarkt niet harder ten opzichte van werknemers met een vast contract.*
“Uit interviews met verschillende uitzendorganisaties blijkt dat loonstijgingen bovenop het cao-loon zeldzaam zijn voor met name laaggeschoold en gestandaardiseerd werk, waar het grootste deel van het uitzendwerk uit bestaat”, zegt Sjuk Akkerman, ING Sector Banker Services. “Dit komt onder meer door internationale concurrentie van arbeidskrachten en globalisering, waardoor alles kostenefficiënter moet, ook in Nederland.”
Minder onderhandelingsmacht uitzenders
Uit het onderzoek van ING blijkt dat de beperkte onderhandelingsmacht van uitzendbureaus overigens een de van de redenen is dat (grote) bedrijven geen hoger loon willen betalen. De inhuur van uitzendkrachten is bij veel bedrijven verworden tot de inkoop van een homogeen product in plaats van een dienst. Vroeger zaten uitzenders met de afdeling HR om de tafel en werd er zowel met de prijs als de kwaliteit rekening gehouden bij de inkoop van uitzendkrachten. Tegenwoordig onderhandelen uitzendorganisaties met de afdeling inkoop, die de opdracht heeft producten tegen de laagst mogelijke prijs in te kopen. Dit betreft met name de grotere, en internationaal actieve, bedrijven. Zij zijn de belangrijkste markt voor de inhuur van uitzendkrachten.
Dat de onderhandelingsmacht van de uitzendsector beperkt is, komt volgens ING ook door de sterke concurrentie in de uitzendsector – in tien jaar tijd zijn er een kwart meer uitzendbedrijven bij gekomen. Hierdoor is het moeilijk om de tarieven te verhogen.
Noot van de redactie: in de komende editie van Flexmarkt, die a.s. vrijdag verschijnt, staat een artikel over dit onderwerp. Jurriën Koops (ABU) stelt daarin onder meer dat er op dit moment teveel uitzendbureaus zijn. Ineke Kooistra (YoungCapital) zegt het ‘gek te vinden dat dat de inhuur van uitzendkrachten helemaal bij inkoop is komen te liggen’. Nog geen abonnee van Flexmarkt?
Zzp’ers aantrekkelijker
Binnen de groep flexkrachten zijn het niet de uitzendkrachten, maar de zzp’ers die het belangrijkste stootkussen zijn om economische schokken op te vangen. In een groeiende economie kunnen zzp’ers hun tarieven snel verhogen en/of meer uren werken. Zo verdienden zelfstandigen (met en zonder personeel) in het tweede kwartaal van 2019 op uurbasis gemiddeld 18% meer dan in het tweede kwartaal van 2013, terwijl werknemers, waaronder uitzendkrachten, er over dezelfde periode gemiddeld 8% op vooruit gingen.
In een neergaande economie geldt het omgekeerde; zzp’ers vangen dan de klappen op door minder uren te werken of door de tarieven te verlagen. Dit maakt zzp’ers aantrekkelijk voor bedrijven die flexibel willen zijn.
Verdienmodel aanpassen
Zzp’ers zorgen dus voor druk op het verdienmodel van de uitzendsector, maar tegelijkertijd bieden ze ook kansen voor de uitzenders. Volgens Akkerman moeten uitzenders zichzelf opnieuw uitvinden. “Dat kan je maar één keer doen, anders verlies je de slag. De behoefte aan een flexibele schil bij bedrijven zal, ondanks dat het duurder wordt, niet verdwijnen. Uitzenders kunnen hierop inspringen door zich toe te leggen op het ontzorgen van de flexibele schil bij bedrijven. Bijvoorbeeld door de gehele HR-dienstverlening – van inrichting en bemiddeling tot coaching – van de gehele flexibele schil op zich te nemen. Dit betreft dus niet alleen uitzendkrachten, maar ook oproepkrachten, zzp’ers en werknemers met een tijdelijk dienstverband.”
Lees het volledige onderzoek online.
Bron: ING
Lees ook: ‘Huidige afrekenmodel houdt uitzenders in gijzeling’
