De invoering van de WAB gaat volgend jaar zorgen voor nieuwe prijsstijgingen in de horeca, verwachten economen van ABN Amro. Hotels en restaurants zullen de hogere kosten voor het in dienst nemen van flexwerkers deels doorbelasten aan klanten.
De WAB wordt op 1 januari 2020 van kracht en heeft als doel vaste contracten aantrekkelijker te maken. Werkgevers die veel met flexibele werkvormen opereren, gaan hogere kosten betalen. De timing van de nieuwe wet is ongelukkig, aldus ABN Amro. ‘De personeelskosten zouden naar verwachting sowieso al oplopen vanwege het nijpend tekort aan personeel. Naar koks en bediening moet met een vergrootglas worden gezocht.’ De laatste drie jaar is het aandeel van horecabedrijven die een tekort aan personeel als belemmering ervaren, gegroeid van 5% naar 29%.
Meeste flexwerkers in horeca
Met name de horeca gaat last krijgen van de WAB, omdat de helft van alle werknemers in de sector vanwege het seizoensgebonden karakter een flexibel contract heeft. Een op de vier is een oproepkracht. Nergens anders werken zoveel flexwerkers. Minder dan een op de drie horeca-werknemers heeft een contract voor onbepaalde tijd.
Gevolgen WAB
De WW-premies voor flexibele contracten worden onder de WAB ruim tweemaal zo hoog: 7,8% tegen 3,6% nu. Uitzondering daarop vormen flexibele contracten voor werknemers onder de 21 jaar die niet meer dan 12 uur per week werken: daarvoor geldt het lage tarief van 2,78% dat ook voor vaste contracten geldt.
Daarnaast moeten oproepkrachten met ingang van volgend jaar minstens vier dagen van tevoren ingeroosterd worden. Wordt de oproep dan – bijvoorbeeld wegens slecht weer – ingetrokken, dan moet de oproepkracht wel zijn uren uitbetaald krijgen. Binnen de cao is het mogelijk de minimale oproeptermijn te verkorten naar 24 uur.
Medewerkers met een payrollcontract krijgen meer rechten en personeel met een nulurencontract moeten na een jaar een overeenkomst krijgen op basis van het gemiddelde aantal gewerkte uren in de twaalf maanden ervoor. Daarnaast gaat de transitievergoeding al gelden vanaf de eerste werkdag in plaats van na twee jaar. Wel is ontslag makkelijker en mogen werkgevers straks tot driemaal toe een jaarcontract aanbieden.
KHN: personeelskosten naar 32% van omzet
Ondernemers zijn niet onverdeeld gelukkig met de WAB. ABN Amro verwijst naar de campagne Zo werkt het niet! van brancheorganisaties, waarin een camping als voorbeeld wordt opgevoerd. Die werkt met 220 tijdelijke krachten, voor wie de WW-premie met een factor vijf omhoog gaat. Koninklijke Horeca Nederland (KHN) verwacht door de WAB een stijging van de personeelskosten, afgezet tegen de omzet, met enkele procentpunten. Nu beslaan de personeelskosten sectorbreed gemiddeld 27% van de omzet. ‘Dat percentage is echter wat lager dan in de praktijk, omdat er ook veel horeca-ondernemingen zonder personeel zijn. Bij hen wordt het ondernemersloon uit de winst uitgekeerd.’ Volgens KHN is de gemiddelde horeca-onderneming iets meer dan 30% van de omzet aan personeelskosten kwijt. ‘Wij zien dat gaan oplopen tot wel 32%.’ De brancheorganisatie denkt dat ook werknemers niet blij zijn met de nieuwe wet. ‘Het is niet alleen in de praktijk lastig om over te stappen op vaste contracten, ook onder het personeel is de behoefte hieraan beperkt. Onder meer koks stellen extra eisen en willen flexibiliteit, vooral om de verhouding tussen werk en privé te verbeteren.’
Groei horeca valt stil
De WAB zal zich vertalen in hogere horecaprijzen, aldus KHN. Dit jaar betaalt de klant ook al meer: in juni was de prijsstijging de grootste sinds december 2002. Voornaamste reden daarvoor is de verhoging van het lage btw-tarief. Dit jaar zijn klanten al 4,4% meer gaan betalen. Mede als gevolg daarvan is de groei in de sector in het eerste kwartaal tot stilstand gekomen. ABN Amro denkt dat de omzet in de horeca zich herpakt in de tweede helft van 2019.
Personeelsplanning
‘De wet vereist dus meer aandacht voor personeelsplanning: hoe kunnen oproepkrachten zo worden effectief en efficiënt mogelijk worden ingezet, rekening houdend met onverwachte veranderingen in weersomstandigheden? Historische gegevens over de exploitatie per dag kunnen helpen om risico’s te verlagen’, tipt ABN Amro. ‘Het is nu zaak dat iedere ondernemer op basis van de eigen specifieke omstandigheden inschat in hoeverre de hogere kosten als gevolg van de WAB doorberekend kunnen worden. Daarnaast is het van belang de negatieve gevolgen van de nieuwe wet te verzachten door de juiste voorbereidingen te treffen. Een goede personeelsplanning is hierbij cruciaal, waarbij de nieuwe strategie tevens nadrukkelijk gericht moet zijn op het behoud van personeel, aangezien het tekort aan arbeid voorlopig nijpend blijft.’
Onderzoek Flexmarkt
Flexmarkt deed samen met PW. in juni onderzoek naar de gevolgen van de WAB. De daarop gebaseerde whitepaper is hier te downloaden.
