Wél de lusten van het zelfstandig ondernemerschap, maar niet alle lasten. Dat is
in een notendop de filosofie achter het franchisen. Franchisen is booming, ook in
de flexbranche. Qjobs, Flexibility en Olympia uitzendbureau over franchisen in het
algemeen en hun eigen formule in het bijzonder. En daarbinnen zijn grote verschillen
waar te nemen.
Geen baas boven je hebben die je carrièrekansen in de kiem smoort. Niemand die je tot in detail vertelt wat je doen moet. Maar je hebt ook geen administratieve lasten, dus je hoeft geen zorg te dragen voor zaken als verloning, facturatie en belastingafdracht. Wie dit aantrekkelijk lijkt, zou franchisen eens kunnen overwegen.
Franchisen is een mooie middenweg tussen een betrekking in loondienst en echte zelfstandigheid. Een franchisenemer sluit zich bij een bestaande, soms al succesvolle formule aan en kan zich vervolgens in vrijheid richten op zijn eigen onderneming. Maar binnen de bestaande franchiseformules zijn grote verschillen waar te nemen.
Kant-en-klaar
Zo is er de robuuste formule van Olympia uitzendbureau uit Den Haag, dat zichzelf al lang en breed bewezen heeft. Het landelijke franchisebedrijf bestaat al sinds 1969, eerst als ‘gewone’ uitzendorganisatie en vanaf eind jaren negentig van de vorige eeuw met een franchiseformule. Al die tijd is Olympia een groeiende organisatie geweest. Algemeen directeur Jelle Bultsma over Olympia’s formule: ‘Wij zijn een onderneming voor ondernemers, met 126 vestigingen in het hele land. Wij leveren onze ondernemers alles om snel professioneel en succesvol aan de slag te gaan. Afhankelijk van welke markt en welke regio ze gaan betreden, hebben wij kant-en-klare product-marktcombinaties waar ze hun voordeel mee kunnen doen. Ze krijgen een turn-key-vestiging van ons, opgeleverd in de huisstijl.
Uiteraard helpen we ze ook met zaken als marketingproposities, een uitgebreide klantendatabase en een professioneel team dat hen ondersteunt. Onze nationale accountmanagers zorgen voor toegang tot grote klanten en projectmanagers helpen de ondernemers om 26 weken na de start al break-even te spelen. Ondernemers kunnen bij ons een vliegende start maken in een uitontwikkelde formule. De investering die de ondernemer doet, verdient hij binnen twee jaar terug. Het gemiddelde ondernemersinkomen kan daarna oplopen tot 100.000 euro en meer.’
Facilitaire franchiseorganisatie
Een relatief nieuwe partij in het franchiseveld is Qjobs uit IJmuiden. Directeur Bert Landman richtte in november 2009 Qjobs op en heeft inmiddels zes franchisenemers. Landman hanteert een andere formule: ‘Wij willen franchisenemers volledig zelfstandig ondernemer laten zijn en daar past vrijheid bij. De ondernemers kunnen daarbij kiezen of ze hun bedrijf in een vestiging runnen, of online ‘aan de keukentafel’.
Qjobs is een facilitaire franchiseorganisatie, wat inhoudt dat wij alle faciliteiten bieden die essentieel zijn voor het zelfstandig kunnen voeren van een uitzendbureau. We staan ondernemers met raad en daad terzijde. Een franchiseondernemer krijgt van ons dus volledige backofficeondersteuning, wij nemen hem daarmee alle administratie uit handen, tot belastingafdracht en debiteurenincasso aan toe. Ook geven we hem webpresence: we zorgen dat hij een aparte pagina op de Qjobs-website krijgt waarop hij zich kan profileren en vacatures kan plaatsen. Deze website is gekoppeld aan een portal waar inleners en uitzendkrachten terecht kunnen voor informatie.
Met onze backofficeapplicatie kan een ondernemer alles doen wat hij wil op het gebied van relatiebeheer en commerciële arbeidsbemiddeling. En uiteraard geven we een franchisenemer het recht om het merk Qjobs te dragen. Hij kan dan gebruikmaken van onze corporate communicatie en krijgt onder meer gepersonaliseerd drukwerk van ons.’
Virtuele uitzendorganisatie
Een derde franchiseformule is die van Flexibility uit Breda. Directeur Leon Verhaar introduceert Flexibility als de grootste en snelst groeiende virtuele uitzendorganisatie, met meer dan honderd ondernemers. ‘De ‘vestigingen’ zijn bij ons vrijwel allemaal virtueel, maar een echte locatie openen behoort ook tot de mogelijkheden. Op de gesprekken met de opdrachtgevers en de kandidaten na zijn alle procedures volledig geautomatiseerd.’ Dat geldt voor het Flexibility-concept, dat zich richt op kandidaten van mbo-niveau en daarboven, maar ook voor Het Uitzendbureau.nl, het concept dat zich juist richt op kandidaten tot mbo-niveau.
‘Onze formule past prima in het nieuwe werken: onze ondernemers werken nog steeds erg hard, maar bepalen zelf de momenten dat het hun schikt. Zo zijn velen nog ’s avonds aan het werk om kandidaten te kunnen benaderen die een baan hebben en overdag aan het werk zijn, of om drukke klanten buiten werktijd van dienst te kunnen zijn. Iedereen willen wij zo volledig ontzorgen; niet alleen onze franchisenemers, maar ook de klanten en krachten. We faciliteren voor de franchisenemers een interne opleiding van vier weken, met terugkomdagen en daarnaast hebben we wekelijkse clusteroverleggen. Ieder kwartaal is er een franchisersbijeenkomst; alles om de ondernemers coaching op maat te bieden. We helpen ze waar nodig met zaken als acquisitie, het schrijven van een advertentietekst en ga zo maar door. We willen er alles aan doen om samen succesvol te worden, maar bieden daarbij wel alle vrijheid, in die zin dat ze bijvoorbeeld vrij zijn in de tariefafspraken met klanten. Franchisen is zo een warme deken zonder dat die beknellend is.’
Vestiging of niet?
De bedrijven en hun formules laten al meteen gemene delers en grote verschillen zien. Wat ze delen is een uitstekende ondersteuning van de franchisenemers. Het eerste verschil dat komt bovendrijven, is dat de formule van Olympia gebaseerd is op vaste vestigingen, terwijl de formules van Qjobs en Flexibility in min of meerdere mate juist uitgaan van virtuele vestigingen. Een bewezen formule versus een nieuwe formule. Bij Qjobs krijgt de ondernemer de keuze of hij meegaat in de nieuwe, online formule, of niet. Landman: ‘Daarin laten we de keuze geheel aan de ondernemer. Van de zes franchisenemers is er een die gekozen heeft voor een vestiging, in Leeuwarden. De overigen werken vanuit huis, vanuit een kantoor of onderweg. In principe bedienen zij online hun lokale markt, maar ook kunnen zij landelijk de markt bewerken, bijvoorbeeld op doelgroepniveau.’
Olympia kan bogen op de aangetoonde successen van een formule die is gebaseerd op vaste vestigingen. Bultsma: ‘Wij hebben een indrukwekkend trackrecord van franchisen in de uitzendbranche. Van alle uitzendbureaus zijn wij het op vier na grootste. Onze naamsbekendheid en ons imago zijn zo duidelijk, dat wij niet meer aan klanten hoeven uit te leggen wie wij zijn. Mensen kennen ons en onze vestigingen. Door dit alles kunnen wij grote klanten aan ons binden, waardoor we nieuwe franchisenemers directe omzet kunnen bieden.
Wij geloven in een combinatie van stenen vestiging en internet. Wij geloven sterk in de kracht van de mens en in de kracht van de organisatie. Je bedrijf beginnen vanaf een zolderkamer, dat gaat niet bij Olympia. Je komt misschien nog wel een eind qua werving, maar voor de uiteindelijke selectie heb je een verzorgde omgeving nodig die het juiste vertrouwen biedt. Het menselijke deel van het proces kun je niet automatiseren en niet online brengen. Er zijn in het verleden wel initiatieven geweest om uitzendbureaus geheel digitaal te laten functioneren, maar die zijn snel mislukt. Je krijgt pas kansen als de klant en de uitzendkracht vertrouwen in je hebben. Daar draait het om.’
Ondernemerskwaliteiten
Wat alle franchisegevers bindt, is dat zij voor hun al dan niet virtuele vestigingen op zoek zijn naar échte ondernemers. Landman: ‘Vooraf hebben wij bij Qjobs zo’n twee tot vier gesprekken met mogelijke franchisenemers. Het beeld dat daaruit naar voren moet komen, is dat van bevlogenheid, creativiteit en zelfstandigheid. Stuk voor stuk echte ondernemerskwaliteiten dus.’ Verhaar kan dat beamen: ‘Wij zoeken mensen met een bovengemiddelde gedrevenheid, met echte passie voor het uitzendvak. Geen snelle en gladde mensen, maar juist bijzonder mensgericht. Daarbij zijn we erg kritisch. Per maand tonen vele mensen interesse om bij Flexibility aan de slag te gaan, maar er starten maar zo’n vijf tot zes nieuwe ondernemers per maand. We willen dus echt de top en dat zijn wat ons betreft ondernemers die langetermijnrelaties willen met hun klanten en kandidaten.’
Ook Olympia zoekt ondernemingsgezinde types. Bultsma: ‘Ons werving-en-selectieproces duurt zo’n drie tot zes maanden, met daarin diverse assessments en gesprekken, zoals met collega-franchisenemers en de bank. Grofweg richten we ons in die assessements en gesprekken op ondernemerszin, commerciële focus en teamgeest. Dat laatste omdat de individuele ondernemers bij Olympia ook moeten kunnen samenwerken met hun collega’s om Olympia succes te kunnen geven. Dat samenwerken stimuleren wij ook actief, onder andere door een regio-overleg elk kwartaal en door een jaarlijkse Olympianendag, waarop we samen nadenken over visie en toekomst. Ondernemerszin en commerciële focus moeten bijvoorbeeld blijken uit hoe ze hun huishoudboekje bijhouden en uit werkervaring. Onder het adagium Je kunt alleen vermenigvuldigen als je kunt delen kom je door een goede samenwerking met klanten, je uitzendkrachten en de franchiseorganisatie tot grote hoogten.’
Kwaliteitsniveau
Het grote verschil tussen de diverse franchiseorganisaties is het verschil tussen hard en zacht franchisen. Hard franchisen gaat uit van een duidelijk, vastomlijnd concept waar ondernemers zich aan moeten houden, zoals de manier van werken en de inrichting van de vestiging. Zacht franchisen daarentegen legt heel veel ruimte en vrijheid bij de ondernemers zelf. Natuurlijk is een franchisegever zelden 100 procent hard, of 100 procent zacht, maar van de genoemde organisaties is Olympia toonbeeld van ‘hard franchisen’, en Qjobs en Flexibility van ‘zacht franchisen’.
Verhaar vertelt welke positie Flexibility inneemt: ‘Ondernemers moeten zich bij ons wel aan enkele voorwaarden houden, zoals het gebruik van onze huisstijl, maar vooral een bepaald kwaliteitsniveau dat wij nastreven. Wij willen uitdrukkelijk geen prijsvechter zijn in de uitzendbranche en detacheerbranche, maar voor het overige mag iedere ondernemer bij ons zijn ding doen. Dat we een betrouwbare franchiseorganisatie zijn die gaat voor kwaliteit, blijkt onder andere uit ons lidmaatschap van de ABU, NFV en de NEN 4400-1 certificering.’
Volledige transparantie
Ook bij Qjobs kan een ondernemer een grote mate van vrijheid tegemoet zien. Landman: ‘Onze franchisenemers zijn volledig zelfstandig ondernemer. We stellen geen voorwaarden en prestatie- eisen vooraf. Zo hebben de ondernemers bij ons bijvoorbeeld geen afgeschermd postcodegebied waar ze in moeten werken. Mede daardoor betalen ze bij ons een heel lage fee: een vast bedrag van 200 euro per maand en 4 procent van de bruto-omzet. Ondernemers hoeven dus nauwelijks te investeren, hoeven geen vestiging en inrichting te bekostigen. Ook dat is vrijheid.
Daarnaast zijn wij vrij in de informatieverstrekking, wij streven naar volledige transparantie. Qjobs wil duidelijk zijn in de volledige propositie, wij vinden het echt niet meer van deze tijd dat je daar onduidelijk over bent. Bij ons dus geen adders onder het gras. Vrijheid geven we ook in onze contractvorm. We werken namelijk met jaarcontracten, waarmee het risico voor beide partijen laag blijft.’
Eenduidige uitstraling
Wie zich fijner voelt bij een strikter concept, kan terecht bij Olympia. De harde formule is volgens Bultsma heel bewust gekozen: ‘Wij vinden het belangrijk dat we een eenduidige uitstraling hebben, zowel naar onze klanten als naar onze uitzendkrachten. Alle strakke voorwaarden van Olympia staan in een handboek en franchisenemers moeten daarnaar handelen. De mate waarin dat gelukt is, komt in een jaarlijks individueel gesprek ter sprake. Dat gesprek vindt plaats aan de hand van een zogeheten scorecard, waarbij we kijken naar zaken als omzet- en winstontwikkeling, maar ook naar hoe de ondernemers passen binnen de Olympia-formule. Uiteindelijk geloven wij dat door het hanteren van een duidelijk vastomlijnd recept elke ondernemer binnen Olympia succesvol kan worden. Wij willen de randvoorwaarden creëren, waardoor de ondernemer zich volledig kan concentreren op het commercieel benutten van haar of zijn markt.’
