Wim Davidse peilt de stand van de flexmarkt: “Hoe verander je een businessmodel?”

Scheidend hoofdredacteur Wim Davidse steekt de thermometer in de flexbranche naar aanleiding van de Flexmarkt Omzetranglijst Top 100. Deel 3: Bij De groep ‘groot generiek’ is de groei eruit. Maar hoe verander je een business model?

Uitgedrukt in euro’s blijft de omzet van “groot generiek” voorlopig nog echt een enorme bak omzet, maar de groei is er helemaal uit. Vooral omdat opdrachtgevers inzien dat je op die manier steeds minder goed aan je personeel kunt komen.

Partijen als Randstad en Adecco roepen al meer dan tien jaar: wij willen ook groot worden in het mkb. Maar het lukt ze gewoon niet. Want ze spelen het spel van groot generiek, maar in het mkb wil men relatie. Mkb’ers zitten niet te wachten op ver doorgevoerde efficiency en de daarbij behorende standaardisatie. Ze willen dat hun bedrijf begrepen wordt, dat hun cultuur gekend wordt. En dat als er een kandidaat wordt voorgesteld, deze écht past in het team.

Hetzelfde geldt voor IT en andere sectoren en beroepen: je moet die branche én de onderneming én de kandidaat heel goed snappen en niet met een ‘best wel aardige kennis’ en een one-size-fits-all aanpak komen. En je moet redeneren vanuit de kandidaat. Kortom: het businessmodel van groot generiek is niet geschikt voor de andere segmenten. Dat is de grote uitdaging voor groot generiek: hoe verander je dat?

Radicaal ombouwen

Ik heb jarenlang bij Vedior gewerkt en weet hoe ingewikkeld het is om een bedrijf radicaal om te bouwen. Ik noem het weleens ‘de zwaartekracht van je businessmodel’, die je steeds weer terugtrekt naar je oude gedrag. Je wil wel veranderen, maar je komt niet weg bij je oude business, die alle aandacht opeist.

In de jaren 1990 kocht ik een boek genaamd ‘Managing with Dual Strategies’. Dat stelt dat je in een situatie als deze een portfolio van twee elementen moet opbouwen. Ten eerste dat wat je nu doet. Dat plan je vooruit tot pak hem beet 2030. Je weet dat je bestaande business gaat krimpen, en je marges onder druk komen te staan, en je maakt een plan voor hoe je dat zo goed mogelijk gaat managen.

Het tweede element in je portfolio is je nieuwe bedrijfsactiviteit. Wat gaat daar gebeuren? Wat wil je opbouwen tot 2030? Wat is daarvoor nodig? Hoe groot moet het worden? Vervolgens, in de loop   van vijf tot zeven jaar, bouw je dan een nieuw bedrijf naast je bestaande, zodat je op twee benen gaat lopen. Belangrijk is dat je je beste mensen op de nieuwe activiteit zet, ook al is het oude voorlopig je cashcow. Maar je nieuwe business moet slagen en bovendien zal toptalent niet happy zijn in een krimpend bedrijfsonderdeel. Dat kwijnt daar weg.

Vierde industriële revolutie

De krapte zal niet meer weggaan en is een rem op de economische ontwikkeling. Toch ben ik optimistisch en dat is omdat ik een vierde industriële revolutie aan zie komen. Dé industriële revolutie begon in Engeland en werd niet gedreven door de stoommachine, zoals vaak wordt gedacht, maar doordat het personeel op was. In India was katoen ontdekt en daar kon men in Engeland mooie kleren van maken. Die werden in de hele wereld populair. Deze business groeide zo hard dat men er begin negentiende eeuw onvoldoende medewerkers voor kon vinden. Toen pas zijn ze de stoommachine gaan integreren in het productieproces. De stoommachine bestond op dat moment al decennia, maar het werd in eerste instantie een ingewikkeld en raar ding gevonden.

Pas onder druk van de krappe arbeidsmarkt en mensen die steeds duurder werden is men gaan mechaniseren. De tweede industriële revolutie was de overgang naar olie en elektriciteit, de derde was de introductie van IT, met als eindpunt de mobiele communicatie. De vierde industriële revolutie wordt gedreven door digitale ontwikkelingen zoals kunstmatige intelligentie, in combinatie met allerlei andere transformaties op vlakken als duurzame energie en biotechnologie.

Deze terreinen van de techniek zijn al minstens twintig jaar in ontwikkeling, maar gaan nu opgeschaald worden naar organisatiewaardig. Dit zal mensen ontlasten. In alle beroepsgroepen zullen routinetaken en standaardwerk uit handen worden genomen door een combinatie van software en kunstmatige intelligentie. Dit zorgt ervoor dat mensen veel productiever worden, of zelfs andere banen erbij kunnen nemen. Zo kan de economie veel meer productie halen uit dezelfde beroepsbevolking.

Vernieuwing

Daarnaast gaan allerlei werkzaamheden afgestoten worden. Niet door outsourcing, maar gewoon door ermee te stoppen. Want de afgelopen decennia zijn we ontstellend bureaucratisch geworden. Volgens sommige tellingen werkt één op de vier medewerkers op een stafafdeling of backoffice. Dat is natuurlijk veel te veel. We zijn halve gemeentehuizen geworden, waar veel te veel mensen bureaucraat zitten te wezen. Dit soort banen moet misschien wel gehalveerd worden, en dan kunnen die mensen productieve dingen doen in plaats van controlerende dingen.

Het is dus nodig dat we technische én organisatorische innovatie oppakken. Doen we dat niet, dan lopen we tegen een betonnen muur aan en verschrompelt de economie. Dan gaan we achteruit.

Het kan. Ik ben ervan overtuigd dat het gaat lukken om de weg van technische en organisatorische vernieuwing op te gaan. Tot die tijd hebben we erg veel last van krapte. En als de technische en organisatorische vernieuwing eenmaal daar is, wacht ons ook nog een omvangrijke taak van reorganisatie en mensen omscholen. Dus het wordt niet makkelijker, maar we kunnen straks wel meer produceren omdat we doeltreffender met het menselijk arbeidspotentieel zullen omgaan. De grote toegevoegde waarde en de onmisbare rol van gespecialiseerde flexbureaus op die krappe arbeidsmarkt vol veranderingen staat daarbij voor mij als een paal boven water.

Lees ook: Wim Davidse analyseert de flexmarkt:

• Deel 1: De grootste worden elk jaar een beetje kleiner
• Deel 2: Het geheim van de groeiers

Dit is een bewerkte versie van het artikel, geschreven door Wim Davidse, dat is gepubliceerd in Flexmarkt Top 100 Omzetranglijst 2023, juni 2023. Dit digimagazine is beschikbaar voor abonnees van Flexmarkt pro.