Door Borstlap en in het SER-advies wordt veel gesproken over flexwerk, maar de flexwerker zelf is niets gevraagd. Wie is die flexwerker eigenlijk? En is die flexkracht die er bewust voor kiest (via een platform te werken) te identificeren? Volgens Wim Davidse moet die pure flexliefhebber te vinden zijn.
Op vrijdag 8 oktober presenteerden de gezamenlijke werkplatforms YoungOnes, Temper, Deliveroo, Uber, Roamler en Helpling een onderzoek naar de motieven en tevredenheid van platformwerkers, uitgevoerd door Motivaction. De platforms besloten hiertoe vanwege het SER-advies dat begin juni een hap nam uit het rapport van de Commissie Borstlap: ‘Zekerheid voor mensen, een wendbare economie en herstel van de samenleving’. Met dat advies wil de SER het gebruik van schijnconstructies tegengaan en tegelijkertijd de positie van echte zelfstandigen versterken, zo valt te lezen op pagina 23 van dat advies-document. En meer. De zes platforms concludeerden echter dat de SER vooral adviseert flexwerk terug te dringen, maar dat er niets aan de flexwerkers zelf was gevraagd. Er is zoals eigenlijk altijd gebeurt wel óver ze gesproken, maar niet mét ze. Dat moest gecorrigeerd, en dus verzochten zij Sparkey-Motivaction dat te doen bij de flexwerkers ‘van’ de zes platforms.
De platformwerker n’est pas une pipe
Het rapport sluit ermee af, maar ik begin ermee. Want enorm interessant zijn de beschrijvende variabelen, de achtergrondvariabelen die de onderzoekers hebben verzameld en keurig in rijtjes gezet. Wie zijn ‘de’ flexwerkers, hoe zien ze eruit? Per platform hebben de onderzoekers vastgesteld wat de leeftijdsopbouw van de flexwerkers van elk platform is, althans van de respondenten, hun geslacht, hun opleiding, hun thuissituatie, het gewerkte aantal uren en het belang van hun verdiensten. Uiterst informatief. Het had nóg informatiever gekund: door de samenstelling per variabele van de totale werkzame beroepsbevolking ernaast te zetten – dat geeft extra houvast, en dan weet je ook: dit is opvallend veel, dat is opvallend weinig, zus is eigenlijk heel gewoon en zo is het wel heel typisch. Maar goed, mijn eerste vaststelling? Dé platformwerker bestaat natuurlijk niet.
Echt razend interessant dit overzicht, omdat je dan bijvoorbeeld ook ontdekt:
… dat de flexwerkers van YoungOnes en Deliveroo veel vaker jong zijn dan die van Uber – van de totale werkzame beroepsbevolking zit overigens (afgerond) 15% in de categorie van 15-25 jaar en 11% in de groep van 25-30 jaar; 22% is 55-plusser;
… dat de flexwerkers van Helpling veel vaker vrouw zijn en die van Uber en Deliveroo veel vaker man;
… dat de flexwerkers van Temper, YoungOnes en Deliveroo veel vaker bijverdieners zijn en die van Uber kostwinners;
… en dat er heel veel hoogopgeleiden via de platforms werken – zeker als je je realiseert dat van de totaal werkzame beroepsbevolking net geen 45% hoogopgeleid is.
Gevarieerd en gemakkelijk en verwarrend
Het onderzoek levert bovendien inzichten in de verlangens en de verwachtingen van deze groep flexwerkers. Naast een paar opmerkelijke uitkomsten (zo werkt 68% van de respondent liever als zelfstandige via een platform dan met een contract via een uitzendbureau – is volgens mij niet helemaal de tegenstelling die je zoekt als flex-bemiddelaar) zijn ook hier weer interessante uitkomsten.
Zo is voor 58% variatie van de wekelijks gewerkte uren dé reden om via een platform te werken; voor 49% is dat inhoudelijke variatie; en voor 45% is dat snelle toegang tot werk. Werken waar en wanneer je wilt is dan ook volgens 68% van de respondenten hét grootste voordeel van platformwerk.
Dit vind ik het wel een beetje ingewikkeld en vaag worden: wat is het verschil tussen belangrijkste reden(en) en grootste voordeel? Ik heb zelf vele jaren marktonderzoek gedaan en laten doen, en een dergelijke uitkomst zou ik door het ontwerpen van mijn vragenlijst hebben proberen te vermijden. En ook belangrijk: het verschil tussen inhoudelijke voordelen (variatie) en procesmatige voordelen (toegang), maar wel in één lijstje zetten en dan laten kiezen. Wat héb je nu als (HR-) marketeer en wat kún je ermee?
Desalniettemin, toch ook weer twee interessante lijstjes:
Waaruit dus onder andere en veel meer ook nog blijkt dat 13% het fijn vindt nu niet te hoeven solliciteren en dat (maar?) 24% het gevoel van ‘eigen baas’ te zijn het grootste voordeel van platformwerk vindt.
Veel geleerd en nog meer te leren
Ondanks de methodische en praktische tekortkomingen van dit onderzoek, resulteert toch vooral ook het gevoel van iets geleerd te hebben. Zelf spreek ik graag over het verschil tussen ‘flex by force’ en ‘flex by choice’. En ooit schreef ik over ‘eerlijke flex’, waarbij ik me toen vooral richtte op de nog ontbrekende brede bijdrage aan en rechten op onze mooie en dure verzorgingsstaat. Ik heb het gevoel dat die begrippen beter gevuld, gekwantificeerd en gespecifieerd kunnen gaan worden.
We hebben nu dus een stevig aantal zoals dat in jargon heet rechte tellingen: een lijst met veel en minder genoemde redenen, een lijst met veel en minder genoemde voordelen, rijen met achtergrondvariabelen. Wat ik nu, met mijn strategische (HR-) marketing-hart, nog heel graag als aanvullende, verdiepende analyse wil zien, is een clusteranalyse, een segmentatie. Zoals ik schreef, word ik van de ontdekking dat 58% variatie van de gewerkte uren over de weken belangrijk vindt niet persé gelukkig. Wie zijn die 58%? De 15 tot 20-jarigen, middelbaar opgeleid, die bijverdienen, of … – wie? Welke demografische segmenten vinden dat zo enorm belangrijk? En welke niet? Welke propositie, experience en boodschap kan ik dan via welke kanalen op wie afsturen? Dát wil ik weten!
De onderzoekers hoeven alleen nog maar de achtergrondvariabelen en de verlanglijstjes aan elkaar te knopen. De rechte tellingen verbinden, en de significantie van hun bevindingen vaststellen, op zoek naar heldere en benaderbare segmenten. Dat kan prima, dat kan al lang, en toch helemaal nu, met big data en analytics en AI.
Ik vermoed dat er dan een paar duidelijke clusters, segmenten, van pure flex-liefhebbers zullen komen bovendrijven. En dáár kun je wat mee als ondernemer, strateeg, HR-marketeer, recruiter, intercedent. En pro-flex by choice-lobbyist.
Lees ook: Een platform starten: een slimme investering of bodemloze put?
Tijdens het FleXevent op 25 november 2021 komen alle actualiteiten in wet- en regelgeving rond (flex)werk aan bod, en hun impact op de bedrijfsvoering van uitzendbureaus, detacheringsbureaus, payrollers, zzp-bemiddelaars en platforms. Geïnteresseerd? Bekijk het programma en meld u eenvoudig online aan.
