Experts Han Mesters en Alfred Nanninga zetten uiteen hoe flexbedrijven zich kunnen onderscheiden om ook na 2024 toekomstbestendig te blijven.
Tekst: Han Mesters en Alfred Nanninga
Na een volumekrimp van maar liefst 7 procent in 2023, belooft ook 2024 een uitdagend jaar te worden voor de flexbranche. ING voorspelt nog eens 5 procent krimp en ziet daarbij economische groeivertraging, de krappe arbeidsmarkt en een verschuiving naar andere vormen van flexibele arbeid als grootste uitdagingen voor de sector.
Het aantal uitzendbanen krimpt al meerdere kwartalen op rij. Dat zet niet alleen de omzet en winstgevendheid van uitzenders en (in iets mindere mate) detacheerders onder druk, het zet ook een rem op de groei van de bedrijven. Niet voor niets lijkt ook de consolidatieslag waarmee flexbedrijven extra marktaandeel en mensen verwierven over zijn piek heen. Naast minder vraag en een structureel krappe arbeidsmarkt wordt de sector ook geraakt door strengere wet- en regelgeving. Deze maakt uitzendwerk duurder en minder flexibel.
Een moeilijk jaar
Volgens Han Mesters, sector banker bij ABN AMRO, spelen er meerdere zaken: “Ten eerste zaten veel productiebedrijven in de afgelopen tijd met grote voorraden die ze eerst kwijt moesten. Die hadden dus minder behoefte aan mensen. Tegelijkertijd kunnen veel bedrijven moeilijk aan goede werknemers komen, waardoor ze de mensen die ze wel kunnen krijgen zelf vasthouden. Ik noem dat wel eens ‘job-hoarding’: bedrijven die nu alvast mensen in dienst nemen zodat ze straks niet achter het net vissen.”
Mesters geeft nog een paar voorbeelden. “2024 wordt een beslissend jaar. Ten eerste zijn er verkiezingen in de Verenigde Staten. Van een nog groter belang is de ontknoping in de Oekraïne-crisis. Als Oekraïne die oorlog verliest, wordt het voor ons nog moeilijker om aan mensen te komen. Niet alleen is daar straks een hele generatie jonge mannen uitgeroeid, het heeft ook gevolgen voor het aantal Polen dat bij ons beschikbaar is. Hun banen in Polen zijn jarenlang ingevuld door Oekraïners en dat valt straks weg.”
Job-hoarding: bedrijven nemen nu alvast mensen in dienst zodat ze straks niet achter het net vissen
“Tel daar de steeds strengere wet- en regelgeving bij op die flexwerk duurder maakt én – niet onbelangrijk – een jongere generatie van vakmensen die ziet dat zijn marktwaarde toeneemt en zich liever als zzp’er laat inhuren dan als flexmedewerker. Dat alles bij elkaar maakt dat de flexbranche een moeilijk jaar tegemoet gaat.”
Goed werkgeverschap
De grote uitzenders richten zich wat Mesters betreft te veel op goede kwartaalresultaten en hebben de blik te weinig op de langere termijn gericht. “De enorme margedruk maakt dat ze de verkeerde strategie kiezen. Net als detacheerders al langer doen, zouden ze zich veel meer op de kandidaten moeten richten. Maar dat vereist een hele andere cultuur. En of ze daartoe in staat zijn, betwijfel ik. Goed werkgeverschap zit daar nog niet altijd tussen de oren. Uiteindelijk zullen de grote uitzendbureaus daardoor nog meer marktaandeel gaan verliezen.”
Horizon verbreden
Toch zie je in de Flexmarkt Top100 dat er ook genoeg bedrijven zijn die hard blijven groeien. Alfred Nanninga, directeur/eigenaar van NextNovum: “Ook in de hardste storm kun je volle kracht vooruit varen.” Een duidelijke positionering en focus maken volgen hem het verschil. “Dan gaat het om vragen als: tegen welke uitdagingen lopen je (potentiële) opdrachtgevers aan? Wat zijn de grootste ergernissen? Welke complexe activiteiten zijn er die versimpeld worden? Welke succesvolle concepten zie je in andere sectoren?”
Afstemming en een goede flow
Flexbedrijven die hun horizon verbreden en de tijd nemen om hun strategie aan te passen aan de eisen van deze tijd hebben in 2024 een streepje voor, daar zijn alle deskundigen het over eens. Nanninga: “Vertaal je strategische keuzes naar maximaal twee tot drie kwartaalprojecten. Een kwartaal is lang genoeg om echt iets te bereiken en kort genoeg om het tempo hoog te houden. Met een kwartaalbijeenkomst monitor je de voortgang van deze projecten. Hierdoor is het hele bedrijf onderdeel van de vooruitgang. Afstemming en een goede flow zijn de succesfactoren om de strategie tot een succes te brengen. Geen lange vergaderingen zonder agenda en doel. Maar korte meetmomenten om bij elkaar in te checken. Beter een ‘matig’ maar gedragen plan dan een geweldig plan met slechte communicatie.”
Flexbedrijven die de tijd nemen om hun strategie aan te passen aan de eisen van deze tijd hebben een streepje voor
Vervolgens is het een kwestie van koers houden in onzekere tijden, vult Nanninga aan. “Eén van de meest voorkomende oorzaken van het falen van een strategisch plan of herstructurering is het niet consequent doorvoeren van de strategie. Na het opstellen van de winnende strategie of herstructurering worden de financiële voordelen opgenomen in de forecast. De aandeelhouders zijn gerustgesteld en de organisatie komt al snel in de rustmodus. Hier gaat het vaak mis.”
Een andere valkuil is volgens Nanninga het managen van weerstand. “Mensen vinden verandering niet leuk. Het kan nodig zijn om nieuwe mensen aan te nemen in managementfuncties als de weerstand te groot wordt. Loop hier niet voor weg. Het is belangrijk dat de organisatie zich door de weerstand heen zet en niet van koers verandert door druk vanuit de organisatie. Als je wel de koers wijzigt, loop je het risico dat je de hele verandering teniet doet en van voren af aan moet beginnen. Maar dan ben je te laat.”
Mismatch
Mesters constateert tot slot dat de mismatch op de arbeidsmarkt alleen maar toeneemt. “Om die reden wordt de competentiebenadering steeds belangrijker. Flexbedrijven zullen meer de nadruk moeten leggen op opleiden en omscholen en kunnen dan een belangrijke rol opeisen in de transitie van vaardigheden. De schaarste zorgt ervoor dat werkgevers geen kandidaten met bepaalde vaardigheden meer zoeken maar dat kandidaten met bepaalde competenties een werkgever kunnen uitzoeken.”
