Deliveroo-bezorgers zijn geen zzp’ers, maar werknemers die een arbeidsovereenkomst (moeten) heben, zo heeft de rechter onlangs bepaald. Maarten Tanja (Köster Advocaten) duidt de uitspraak en geeft aan wat de consequenties zijn voor de flexmarkt.
In het door Deliveroo ingestelde hoger beroep, heeft het Hof Amsterdam geoordeeld dat de bezorgers van Deliveroo werkzaam zijn op basis van een arbeidsovereenkomst in plaats van een overeenkomst van opdracht. Op papier zijn de bezorgers van Deliveroo ondernemers, maar volgens het hof zijn alle kenmerkende elementen van de arbeidsovereenkomst aanwezig.
Hiermee boekt FNV opnieuw een belangrijke overwinning in de strijd tegen de ontwijking van de arbeidsovereenkomst in de platformeconomie. Mooi nieuws ook voor uitzendondernemingen, omdat hiermee de oneigenlijke concurrentie door (bemiddelaars van) zogenaamde zelfstandigen verder wordt beperkt.
Arbeid
Het moge duidelijk zijn dat de bezorgers van Deliveroo arbeid verrichten: het bezorgen van warme maaltijden bij de klant. De vraag die in dit arrest in het bijzonder speelt, is of de bezorgers persoonlijk de arbeid moeten verrichten, of dat zij zich (vrij) mogen laten vervangen.
De kern van Deliveroo is het algoritme ‘Frank’. Frank regelt het reilen en zeilen van de onderneming, waaronder bezorgingen. Ondanks dat Frank is toegespitst op de individuele bezorger, bestaat er wel degelijk de mogelijkheid voor de bezorger om zich te laten vervangen én wordt hier ook gebruik van gemaakt. Het lijkt er dan ook op dat aan dit element niet wordt voldaan. Het hof vindt iets anders: de bezorgers mogen zich weliswaar laten vervangen, maar het lijkt er niet op dat iemand zich permanent kan laten vervangen zonder toestemming van Deliveroo. Daarmee is nog geen sprake van vrije vervanging, zodat deze beperkte vervangingsmogelijkheid niet aan het bestaan van een arbeidsovereenkomst in de weg staat.
Loon
Deliveroo bepaalt eenzijdig de hoogte van het loon. Dit is sinds 2019 € 3,90 of € 4,80 per bezorging, met de mogelijkheid daarnaast bonussen te verdienen. De meeste bezorgers hebben een contract waarmee het uurloon uitvalt tussen € 11 en € 13. Van dit uurloon kan de bezorger volgens het hof redelijkerwijs geen voorzieningen treffen voor risico’s als ziekte, arbeidsongeschiktheid en/of werkloosheid. De hoogte van het loon en de manier waarop loonbetaling plaatsvindt, wijst naar het oordeel van het hof eerder op de aanwezigheid dan op de afwezigheid van een arbeidsovereenkomst.
Gezag
De werkzaamheden van de bezorgers betreffen een kernactiviteit van Deliveroo: het bezorgen van maaltijden. Het uit te voeren werk is relatief eenvoudig, wat ervoor zorgt dat er weinig tot geen instructies nodig zijn van Frank. Middels Frank kan Deliveroo elk moment zien waar de bezorger, gekleed in kleding van Deliveroo, zich bevindt. Het gemiddelde bezorgtijdvak is 30 minuten, waardoor de bezorger (bijna) nooit zijn eigen route kan bepalen. Hij is feitelijk gebonden aan de snelste route, om nog aanspraak te kunnen maken op een bonus. Daarnaast zijn de contractuele basis en de wijze waarop de werkzaamheden moeten worden verricht, meermaals door Deliveroo – en dus niet op initiatief van de bezorger – gewijzigd. Al deze omstandigheden duiden erop dat Deliveroo gezag uitoefent over de bezorgers.
Het hof komt dan ook tot de conclusie dat de bezorgers van Deliveroo werkzaam zijn op basis van een arbeidsovereenkomst.
Dit arrest maakt geen einde aan het digitaal matchen van vraag en aanbod. Het digitale uitzendbureau zal volop blijven concurreren met traditionelere modellen. Waar wel – op zijn minst een begin van – een einde aan wordt gemaakt, is de oneigenlijke concurrentie op arbeidsvoorwaarden. Werk in een volstrekt ondergeschikte positie hoort niet thuis in gekunsteld ondernemerschap, maar in een reguliere uitzend- of arbeidsverhouding.
Dit is een bijdrage van Maarten Tanja (Köster Advocaten)
Lees ook: Arbeidsovereenkomst sluiten met werknemers: waar let je op?
Volg Flexmarkt op LinkedIn:
