De huidige plannen van Rutte III zullen de problemen rondom platformen als Deliveroo en Uber niet gaan oplossen. De opkomst van deze arbeidsmarktplatforms schreeuwt om een herziening van de arbeidswetgeving.
Dit stelt mr. Anika Keuter in haar proefschrift ‘Hallo platformwerker, dag werknemer?’
Keuter maakt daarin onderscheid tussen platforms die alleen bemiddelen (Helpling en Temper) en platforms die zich nadrukkelijk opstellen als werk- of opdrachtgever (Uber, Deliveroo en Thuisbezorgd). Thuisbezorgd en Uber stellen zich op als werk-/opdrachtgever, maar wijken op belangrijke punten af van een traditioneel arbeidscontract.
Juridische positie platforms
De vragen die het proefschrift opwerpt zijn: hoe moeten de overeenkomsten worden gekwalificeerd en bieden de huidige overeenkomsten voldoende bescherming aan de betrokken partijen? Anika Keuter stelt: “Ten opzichte van de platforms hebben platformwerkers een maatschappelijk en economisch ongelijke positie. Wat de platforms gemeen hebben, is dat de platformwerkers door de constructie juridisch onbeschermd en onverzekerd zijn. Het is daarom wenselijk duidelijkheid te scheppen in de juridische positie van platforms, platformwerkers en klanten.”
WAB en Wet DBA
Keuter vindt dat nadere regulering van platformarbeid hard nodig is. In 2016 heeft de Europese Commissie de lidstaten opgeroepen te evalueren of nationale eisen op het gebied van arbeidsverhoudingen voldoende zijn voor de deeleconomie. Het kabinet Rutte III kwam als antwoord met de Wet Arbeidsmarkt in Balans (WAB). De WAB verkleint de kloof tussen flexibel en vast, maar niet tussen werknemer en opdrachtnemer.
Zo wil het kabinet bij opdrachtgevers van een zzp’er met een laag uurtarief een arbeidsovereenkomst afdwingen (Wet DBA, red). Keuter stelt dat dit voor platformwerk geen oplossing is, omdat platformwerkers meestal een stukstarief krijgen, waardoor niet altijd een uurtarief te bepalen is. Bovendien ligt ontwijking op de loer.
Een ander plan van het kabinet is het invoeren van een ‘opdrachtgeversverklaring’ (in de Wet DBA, red). Met deze verklaring blijven de onduidelijkheden rondom de kwalificatie van overeenkomsten bestaan. Het probleem ligt volgens Keuter namelijk in de definitie van de overeenkomst en de manier waarop we dat nu kwalificeren.
Werkzelfstandige
In haar proefschrift draagt Keuter een zestal oplossingen aan voor het probleem van de platformeconomie. Een meer structurele oplossing is een tussencategorie definiëren tussen werknemer en zzp’er, zeg maar een werkzelfstandige. Ook kan het werkgeverschap aantrekkelijker gemaakt worden, door meer risico’s weg te halen bij ondernemers. Op die manier is de stap naar een duurzame arbeidsovereenkomst kleiner.
Volgens Keuter schreeuw de platformeconomie om nieuw arbeidsrecht. “Ons arbeidsrecht is een voortvloeisel uit de industriële revolutie. Veel wetten op dit gebied zijn begin 20ste eeuw ontstaan. Ruim een eeuw geleden was er kinderarbeid, geen ontslagrecht en lange arbeidstijden. De ongelijkheid tussen werkgevers en arbeiders moest worden rechtgetrokken. Nu, meer dan een eeuw later, staan we op een nieuw kruispunt door de opkomst van de platformeconomie. Het is belangrijk dat we goed nadenken over de oplossingen om de rechtsongelijkheid die dit met zich meebrengt, op te heffen. De WAB is volstrekt onvoldoende om de uitdagingen van deze tijd aan te gaan.”
Anika Keuter (26) studeerde rechten aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Onlangs behaalde zij haar Master in Nederlands Recht, met als specialisatie Arbeidsrecht. Zij deed dit met het proefschrift ‘Hallo platformwerker, dag werknemer?’ over de juridische en arbeidsrechtelijke aspecten van de nieuwe platformeconomie.
Noot van de redactie:
Er is in de flexbranche een stevige discussie gaande over de arbeidsmarktplatformen. ABU-directeur Jurriën Koops pleitte noemde onlangs de opkomst van de platformeconomie en het ontbreken van zzp-regelgeving ‘potentieel ondermijnend’ voor de arbeidsmarkt.
Datzelfde geldt voor WePayPeople-directeur Julius Kousbroek die stelt dat de aangekondigde Wet Arbeidsmarkt in Balans (WAB) de scheve verhoudingen op de Nederlandse arbeidsmarkt alleen maar zal verergeren. De WAB beperkt in zijn ogen de gereguleerde vormen van flexibele arbeid, terwijl er geen oplossing wordt geboden voor schijnzelfstandigheid (door het uitblijven van de aangepaste Wet DBA).
Hendarin Mouselli (VRF Advocaten) stelde daarentegen onlangs in haar blog op Flexmarkt dat arbeidsmarktplatformen juist niet met regeluring zou moeten worden bestreden.
