De behoefte aan arbeidsmigranten zal verder toenemen op de krappe arbeidsmarkt. Er gaat veel goed bij de bemiddeling van buitenlandse arbeidskrachten, maar er zijn ook incidenten. Problemen doen zich onder meer voor door looninhoudingen voor bijvoorbeeld huisvestingskosten en het vervoer (denk aan de beelden in het nieuws van overvolle busjes tijdens de coronacrisis).
Dat blijkt uit het rapport ‘Bemiddeling en inhuur van arbeidsmigranten’ dat ABN AMRO vandaag heeft gepubliceerd.
Arbeidsmigranten, de cijfers
In 2019 werkten in Nederland 767.000 arbeidsmigranten. Ongeveer tweederde is man. Van alle arbeidsmigranten werkt bijna de helft (374.200) als uitzendkracht in Nederland. De andere helft heeft een direct dienstverband. Van de buitenlandse uitzendkrachten komen de meeste uit andere EU-landen (259.300).
De belangrijkste sectoren waarin arbeidsmigranten werkzaam zijn: transport & logistiek (2020: 44%), land- en tuinbouw (19%), voedingsindustrie (13%) en de metaalsector (8%).
Verreweg de meest arbeidsmigranten komen nog altijd uit Polen (59%), gevolgd door Roemenië (13%) en Bulgarije (7%). ABN AMRO verwacht echter dat het aanbod arbeidskrachten uit Polen zal afnemen en dat het aandeel arbeidsmigranten uit Roemenië en andere Oost-Europese landen zal toenemen. Uitzendbureaus plaatsen meer Roemen en Oekraïners dan voorheen. (De gevolgen van de oorlog in Oekraïne voor de arbeidsmigratie uit dat land zullen naar verwachting ingrijpend zijn, maar dat is nog niet bekend.)
De coronacrisis heeft het tekort aan arbeidsmigranten vergroot. Veel buitenlandse werknemers zijn naar huis gegaan en niet teruggekeerd, mede omdat zij in eigen land ook gemakkelijker werk vinden. Ook is er concurrentie uit Duitsland en België die eveneens met personeelstekorten kampen waardoor de vraag naar arbeidsmigranten ook daar groot is.
Op de middellange termijn is de verwachting dat er meer arbeidsmigranten uit Aziatische landen zullen komen in Nederland.
Lees ook: ‘EU te klein voor benodigde arbeidsmigranten’
Uitzenders en huisvesting
Er zijn twee soorten uitzenders die arbeidsmigranten bemiddelen; generieke uitzenders, die dit ‘erbij’ doen en gespecialiseerde uitzenders. Veel uitzenders verzorgen ook de huisvesting van arbeidsmigranten. De combinatie uitzenden en huisvesting is belangrijk, stelt ook ABN AMRO. Zeker gezien de schaarste aan uitzendkrachten en het woningtekort. Uitzendbureaus die ook huisvesting bieden zullen hierdoor opdrachten van inleners krijgen.
Overigens stelt het rapport dat het aandeel arbeidsmigranten dat door tussenkomst van uitzendorganisaties wordt gehuisvest, is gedaald (van 83% in 2018 naar 65% in 2020.)
Incidenten arbeidsmigranten
ABN AMRO stelt dat de zorgen over omstandigheden waaronder arbeidsmigranten moeten werken en wonen in Nederland terecht zijn. Vooral in het geval van de meest kwetsbare arbeidsmigranten doen zich incidenten voor met betrekking tot slechte huisvesting en onterechte looninhoudingen, stelt de bank.
Niet voor niets neemt de politiek/maatschappelijke druk toe en stellen wetgever en afnemers en de hogere eisen die de stellen aan de omstandigheden waaronder de arbeidsmigranten moeten werken.
Problemen doen zich onder meer voor door looninhoudingen voor bijvoorbeeld huisvestingskosten en het verlies van huisvesting bij verlies van werk en het vervoer (denk aan de beelden in het nieuws van overvolle busjes tijdens de coronacrisis)
De Commissie Roemer (Aanjaagteam Arbeidsmigranten) heeft in 2020 aanbevelingen gedaan om misstanden bij arbeidsmigranten in Nederland tegen te gaan. ABN AMRO haalt de Commissie Roemer aan die in haar rapport stelt dat er een ‘duidelijke groep werkgevers (uitzenders) is die hun verdienmodel (deels) baseren op het vergaand maximaliseren van de kosten voor de arbeidsmigrant voor woongerelateerde zaken onder gelijktijdig minimaliseren van het inkomen van de arbeidsmigrant’.
Scheiding bed en baan lastig
Een van de aanbevelingen van de Commissie Roemer is overigens dat het arbeidscontract en het huurcontract moet worden losgekoppeld (om afhankelijkheid van de werkgever tegen te gaan). Onlangs gaf Han van Horen (HOBIJ, onderdeel van LPC) in een interview met Flexmarkt aan dat deze scheiding van bed en baan lastig is in de praktijk. “Praktisch gezien is dat lastig uitvoerbaar. We hebben een zorgplicht richting onze mensen. We kunnen hen in deze moeilijke huizenmarkt niet hierheen halen en een paar telefoonnummers geven van makelaars en zeggen ‘succes ermee’. Dat gaat niet.”
Lees ook: Maak huisvesting arbeidsmigranten ‘Roemer-proof’
Verbetering van werk- en woonomstandigheden van arbeidsmigranten kan volgens ABN AMRO helpen het nijpende personeelstekort het hoofd te bieden. Het rapport beschrijft daarom per sector, naast incidenten, ook best practices om (flex)ondernemers hierbij te helpen.
Lees hier het hele rapport ‘Bemiddeling en inhuur van arbeidsmigranten’ van ABN AMRO.
Volg Flexmarkt op LinkedIn:
