Het Aanjaagteam Arbeidsmigranten pleit voor sluitend systeem – waaronder een verplicht certificeringstelsel voor uitzendbureaus – om malafide uitzendbureaus van de markt te weren. De ABU en de NBBU zijn kritisch over de aanbevelingen aan het kabinet om de uitzendsector meer regels op te leggen. Zij zien meer in betere handhaving.
Het kabinet heeft begin mei van dit jaar het Aanjaagteam ingesteld en gevraagd om voorstellen te doen om de werk- en leefomstandigheden van arbeidsmigranten te verbeteren.
Minister Koolmees (SZW) heeft op 11 juni jl. de eerste aanbevelingen van het Aanjaagteam bescherming arbeidsmigranten onder leiding van Emile Roemer aan de Tweede Kamer verzonden. Dat was vooral gericht op het gevaar van besmettingen van arbeidsmigranten door het coronavirus op korte termijn te voorkomen.
Nu is het tweede advies van het Aanjaagteam Arbeidsmigranten aan minister Koolmees gestuurd die dit aan de Tweede Kamer heeft aangeboden. Dit is een 153-pagina’s tellend rapport met de titel ‘Geen tweederangsburgers. Aanbevelingen om misstanden bij arbeidsmigranten in Nederland tegen te gaan’. Het rapport pleit voor ‘een sluitend systeem waarin alleen bonafide uitzenders een kans maken’.
3 opvallende aanbevelingen uit het rapport:
- er moet een verplichte certificering komen voor uitzendbureaus en een boete voor inleners die werken met niet-gecertificeerde uitzendbureaus.
(En malafide bestuurders moeten een bestuursverbod opgelegd kunnen krijgen, om te voorkomen dat zij steeds een ander uitzendbureau oprichten.) - de registratie van arbeidsmigranten moet worden verbeterd zodat bekend is waar arbeidsmigranten wonen.
(Hiervoor moet de Basisregistratie Persoonsgegevens en het Register Niet-Ingezetenen worden aangepast. Toezicht lig bij de Rijksdienst voor Identiteitsgegevens, de Belastingdienst en het UWV.) - de huisvesting van arbeidsmigranten moet worden verbeterd
(Om afhankelijkheid van de werkgever tegen te gaan, moeten het arbeidscontract en het huurcontract losgekoppeld worden.
En gemeenten en provincies moeten meer instrumenten krijgen om de kwaliteit van de huisvesting te waarborgen.)
ABU: niet meer regels, wel meer handhaving
De ABU is het eens met veel voorstellen om de positie van de arbeidsmigranten te verbeteren, maar is van mening dat extra regels het echte probleem in de uitzendbranche niet oplossen. Dat echte probleem is volgens de ABU het tekort aan handhaving om malafide uitzenders aan te pakken. De ABU vindt de uitwerking van de aanbevelingen uit balans: te veel nadruk op de uitzendbranche, te weinig verantwoordelijkheid voor andere partijen in de keten en voorstellen die fundamenteel ingrijpen in ons arbeidsbestel. De ABU mist vooral de ambitie als het gaat om handhaving, waardoor een sluitende aanpak van malafide uitzenders niet haalbaar is. ABU-directeur Jurriën Koops: “Het probleem in de uitzendbranche is niet te weinig regels, maar te weinig handhaving. Een sluitende aanpak kan alleen als er fors meer handhaving komt. Uitbreiding van de capaciteit zodat in plaats van 1%, 2% van de uitzenders kan worden gecontroleerd, is een druppel op een gloeiende plaat. De pakkans voor malafide uitzenders blijft daardoor te laag.”
De ABU heeft zelf voorstellen gedaan in zijn Veertien voorstellen voor meer kwaliteit in de uitzendbranche. Een aantal van deze voorstellen, zoals een waarborgsom, een voorwaardelijke registratie bij de Kamer van Koophandel en toetsing bij de poort komt terug in het advies van de commissie. Dat vindt de ABU een goede zaak. Het voorstel voor verplichte certificering van uitzendbedrijven ligt wat de ABU betreft nog open.
Het Aanjaagteam doet verder een aantal verstrekkende voorstellen om uitzendwerk te reguleren. Zo wordt gepleit voor een minimum inhuurtarief voor uitzendkrachten in cao’s en een wettelijk verplichte inkomensgarantie van twee maanden voor arbeidsmigranten. Koops: “Dit gaat verder dan waarvoor het Aanjaagteam in het leven is geroepen. De ABU wil ook af van de concurrentie op arbeidsvoorwaarden, maar deze voorstellen dragen daaraan niet bij. Ze grijpen bovendien fundamenteel in op het arbeidsrecht en ons arbeidsbestel.”
NBBU: ‘schijnoplossingen’
De aanbevelingen van het Aanjaagteam bescherming arbeidsmigranten zit volgens de NBBU vol ‘schijnoplossingen’. “Met de aanbevelingen pakt het Aanjaagteam de hele uitzendsector aan en wordt het werken met arbeidsmigranten ontmoedigd,” stelt Marco Bastian, directeur van de NBBU. “Het overgrote deel van de markt dat goed functioneert wordt volledig overgeslagen, een gemiste kans. Richt de aandacht op het optimaliseren en efficiënter inrichten van bestaande middelen om dat kleine deel van de markt aan te pakken dat niet goed functioneert.”
De NBBU vindt het een slecht idee een nieuwe verplichte certificering te introduceren. Volgens de NBBU bestaat er al een goed werkend systeem van private certificering, bekostigd door de sector (SNA). Van alle uitzendkrachten is 90% in dienst van een gecertificeerd uitzendbureau dat tweemaal per jaar wordt gecontroleerd door externe inspecteurs. Het probleem zit volgens de NBBU bij de overige bureaus die nooit worden gecontroleerd en dus buiten beeld blijven. Net als de ABU pleit de NBBU voor betere handhaving. De NBBU wil meer en efficiëntere handhaving in dit ongeorganiseerde deel van de markt. “Zet de capaciteit van ISZW in op basis van risicoanalyse, met name op het onzichtbare deel van de markt”, zegt Bastian. “Daarmee dek je het hele speelveld af.”
De NBBU komt met een alternatief voorstel om de positie van arbeidsmigranten te verbeteren en malafiditeit te bestrijden. Dat kan volgens de NBBU op drie manieren:
- hanteer een persoonsgerichte aanpak. Met bestuursverboden voorkom je dat bewezen malafide personen opnieuw toegang krijgen tot de uitzendbranche.
- verplicht daarnaast de G-rekening voor uitzendbureaus die niet SNA-gecertificeerd zijn. Dat stimuleert bureaus zich aan te sluiten bij de SNA en zichtbaar te worden.
- de boodschap dat er in publiek-private samenwerking nog veel te winnen is, onderschrijven wij. Daarmee optimaliseer je kennisuitwisseling en kun je gezamenlijk ten strijde trekken tegen malafiditeit.
Lees ook: ABU wil toetredingsdrempel voor uitzenders, NBBU is tegen
‘Stel PayOK-certificering direct verplicht’
In het advies van het Aanjaagteam wordt onder meer gepleit voor een verplicht certificeringsstelsel voor uitzendbureaus, waarbij met name getoetst wordt of uitzendkrachten het juiste (CAO-)loon ontvangen. Stichting PayOK benadrukt in een reactie dat PayOK een dergelijk keurmerk al heeft ontwikkeld, waarbij elke zes maanden wordt getoetst of uitzendbureaus en payrollorganisaties het juiste loon betalen. PayOK is van mening dat per direct PayOK-certificering verplicht gesteld moet worden om te voorkomen dat het nog jaren mogelijk blijft om niet het juiste loon te betalen. “Elke dag dat het langer duurt voordat er verplichte maatregelen genomen worden betekent voor uitzendkrachten die bij malafide bedrijven werken, dat zij te weinig loon krijgen. Hierdoor loopt ook de opdrachtgever het risico op een loonclaim”, stelt Ger Jaarsma, voorzitter van PayOK. “Als de overheid uitzendbureaus nu al verplicht om PayOK gecertificeerd te zijn, verdwijnt een zeer groot deel van de malafiditeit. Die treft overigens niet alleen arbeidsmigranten, maar ook Nederlandse werknemers in de uitzend- en payrollbranche. Met het verplicht stellen vanPayOKcertificering in de uitzendsector kan geen minuut langer meer gewacht worden”.
Specifiek voor buitenlandse organisaties die in Nederland arbeid ter beschikking stellen, heeft PayOK een aparte normenset ontwikkeld. “Dit vooral omdat we zien dat met A1-verloning nog steeds veel gerommeld wordt, waardoor werknemers lang niet altijd krijgen waar zij recht op hebben en het risico op een loonclaim bij de inleners erg groot is”, licht Ger Jaarsma toe.
Lees ook: Stichting PayOK: Aanjaagteam Arbeidsmigranten, betrek de keten
FNV: ‘doorgeslagen flexmodellen’
De FNV vindt dat er met aanbevelingen van het Aanjaagteam ‘belangrijke stappen zijn gezet’ (zoals verplichte certificering voor uitzendbureaus), maar stelt vast dat de oorzaken van misstanden rondom arbeidsmigranten niet worden aangepakt, namelijk de ‘doorgeslagen flex- en verdienmodellen’. “zolang er door structurele flexmodellen en fiscale trukendozen (extra kan worden verdiend over de rug van arbeidsmigranten, blijven deze wantoestanden in stand”, zegt Tuur Elzinga, vicevoorzitter FNV. “Een aanpak hiervoor ontbreekt in het rapport. Wij roepen het kabinet op om nu door te pakken. De situatie in sectoren waar de arbeid niet seizoensgebonden is, maar waar tot 90% flexkrachten worden ingezet, is niet meer houdbaar”. Elzinga ziet in het rapport de bevestiging dat het probleem van misstanden rondom arbeidsmigranten groot is in de uitzendsector. “De illusie dat slechts een klein groepje malafide uitzendbureaus schuldig is aan de wantoestanden, is nu wel definitief ontkracht.”
1 reactie
Het is zo jammer dat de overheid met name de slechte kant van de inzet van arbeidsmigranten benadrukt. Er gaat heel veel goed bij welwillende en professionele uitzenders waartoe ik mijzelf mag rekenen. Extra controles en extra maatregelen zit niemand op te wachten. Pak de malafide uitzenders aan. Ook de hier genoemde A1 route is een doorn in het oog van de Nederlandse uitzenders. In basis niets mee mits het juiste bruto loon wordt betaald en niet bijvoorbeeld een Roemeens minimum loon van een paar Euro aangevuld met netto vergoedingen.
We hebben arbeidsmigranten keihard nodig om de Nederlandse economie draaiende te houden, dit soort berichten helpt niet. Er moet een beeld ontstaan dat ze welkom zijn in Nederland en dat de zaken hier goed geregeld zijn. Ik nodig de minister graag uit om met eigen ogen te kunnen beoordelen hoe het ook kan!