Flexmarkt.nl geeft antwoord op veelgestelde vragen over de Arbeidstijdenwet.
Hoeveel uur mag je doorwerken zonder pauze?
Vraag: Een werkdag bestaat bij ons uit 8,5 uur. Er wordt dan 8 uur gewerkt en er valt na 5,5 uur een half uur pauze in eigen tijd. Mag je de pauze voor de aanvang van je werktijd geven en vervolgens 8 uur aan een stuk doorwerken zonder pauze?
Antwoord: Dit mag niet. Het pauzevoorschrift van de Arbeidstijdenwet is, dat een werknemer niet langer dan 5, 5 uur achter elkaar mag werken. Dus na uiterlijk 5,5 uur werken móet er een pauze worden opgenomen. Onder pauze wordt verstaan een tijdsruimte van minimaal 15 minuten.
Een pauze kan ook op een eerder moment genomen worden, zolang een werknemer niet langer dan 5,5 uur achter elkaar werkt. Als er korter dan 10 uur wordt gewerkt, moet er minimaal een half uur pauze worden genomen, wordt er langer dan 10 uur gewerkt, dan moet er minimaal 45 minuten pauze worden genomen. Deze pauzetijd van een half uur of 45 minuten kan worden opgesplitst in 2x 15 minuten of 3 x 15 minuten als de cao die mogelijkheid biedt.
- Wat is de kern van het verhaal?
- Geldt er een uitzondering?
- Ik heb gehoord dat de nieuwe wet van twaalf naar vier regels gaat over de maximum arbeidstijd. Welke vier?
- Als ik een werkrooster opstel met nachtdiensten, waar moet ik dan op letten?
- Diensten worden ook minder snel aangemerkt als nachtdienst. Wat houdt dit in?
- Is arbeid op zondag toegestaan?
- Mag het werken in nachtdiensten in voornoemde situaties dan onbeperkt?
- Welke flexibiliteit is er ten aanzien van pauzes?
- Wordt in de nieuwe wet nog steeds onderscheid gemaakt tussen een standaard- en overlegregeling?
- Wanneer gaat deze nieuwe wet in?
Wat is de kern van het verhaal?
De nieuwe Arbeidstijdenwet is een wijzigingswet. Werkgevers krijgen met minder regels te maken voor het maximale aantal uren dat iemand mag werken, en voor nachtarbeid. Bovendien verdwijnen aparte regels voor overwerk. Afspraken over pauzes worden een zaak van werkgevers en werknemers.
Geldt er een uitzondering?
Ja, voor de transportsector. Voor het zware wegvervoer geldt een aparte richtlijn. Die wordt op dit moment door het ministerie van Verkeer & Waterstaat geïmplementeerd in het Arbeidstijdenbesluit-vervoer.
Ik heb gehoord dat de nieuwe wet van twaalf naar vier regels gaat over de maximum arbeidstijd. Welke vier?
- de maximum arbeidstijd wordt 12 uur per dienst;
- de maximum arbeidstijd wordt 60 uur per week;
- in een periode van 4 weken mag een werknemer gemiddeld 55 uur per week werken;
- in een periode van 16 weken mag een werknemer gemiddeld 48 uur per week werken.
Als ik een werkrooster opstel met nachtdiensten, waar moet ik dan op letten?
- Een nachtdienst mag niet langer duren dan 10 uur.
- Voor werknemers die regelmatig nachtdiensten draaien, mag de werkweek over een periode van 16 weken gemiddeld niet meer dan 40 uur bedragen.
- Na één of meer nachtdiensten geldt altijd een langere rusttijd.
- Het aantal nachtdiensten dat een werknemer draait blijft beperkt: per 16 weken maximaal 36 nachtdiensten.
Alleen bij cao of na een afspraak van de werkgever met de ondernemingsraad mag dit aantal verhoogd worden tot 140 nachtdiensten per jaar.
Diensten worden ook minder snel aangemerkt als nachtdienst. Wat houdt dit in?
De definitie is aangepast: een dienst is pas een nachtdienst als er ten minste één uur wordt gewerkt tussen 00.00-06.00 uur.
Is arbeid op zondag toegestaan?
In beginsel blijft arbeid op zondag niet toegestaan. Er geldt een uitzondering: als uit de aard van de arbeid of uit de bedrijfsomstandigheden voortvloeit dat nachtdiensten noodzakelijk zijn, is arbeid op zondag toegestaan. Dus eigenlijk zijn er twee situaties waarbij arbeid op zondag is toegestaan. In het geval van bedrijfsomstandigheden moet de individuele werknemer elke afzonderlijke zondag opnieuw instemmen met de zondagarbeid. Bij zondagarbeid die uit de aard van de arbeid voortvloeit, moet het werken op zondag tevoren in de arbeidsovereenkomst zijn bedongen.
Mag het werken in nachtdiensten in voornoemde situaties dan onbeperkt?
Nee, er moet in die gevallen tóch sprake zijn van 13 vrije zondagen per jaar. Als gevolg van een amendement van het CDA met de PvdA en de kleine christelijke partijen is die regeling toch weer ingewikkelder geworden. Volgens het wetsvoorstel zou bij collectieve regeling het aantal van 13 vrije zondagen nog kunnen worden verminderd. Maar op grond van het amendement heeft in dat geval de individuele werknemer toch bij iedere van die 13 zondagen het recht om nee te zeggen tegen arbeid op die zondag.
Welke flexibiliteit is er ten aanzien van pauzes?
Weliswaar blijft de huidige regeling als basis bestaan (bij diensten van 5,5 uur of langer moet er sprake zijn van een pauze). Maar de pauze duurt ten minste 30 minuten of, bij diensten van meer dan 10 uur, minimaal 45 minuten. Hierbij kun je pauzes splitsen in pauzes van steeds 15 minuten. Bij collectieve afspraken kan de duur van de pauze beperkt worden tot 15 minuten.
Wordt in de nieuwe wet nog steeds onderscheid gemaakt tussen een standaard- en overlegregeling?
Nee, de huidige standaard- en overlegregeling komt te vervallen. Behalve voor het aantal nachtdiensten, geldt in de nieuwe wet voortaan nog maar één norm. Dit biedt per bedrijf meer mogelijkheden tot maatwerk, zonder dat een collectieve regeling hiervoor noodzakelijk is.
Wanneer gaat deze nieuwe wet in?
De Eerste Kamer heeft ingestemd met de vereenvoudiging van de Arbeidstijdenwet. De wet gaat in op 1 april 2007.
De belangrijkste nieuwe regels voor werknemers staan ook op de site van het ministerie van SZW. Meer informatie is ook te vinden via het arboplatform Nederland of De Arbeidsinspectie .
