Het kabinet heeft laten weten hoe de langverwachte nieuwe zzp-wetgeving eruit moet gaan zien. Meest opvallend is het uitgangspunt is dat ‘organisatorisch ingebed werk’ niet meer door een zzp’er gedaan zal mogen worden.
Dat blijkt uit een voortgangsbrief die minister Van Gennip (SZW) en staatssecretaris Van Rij (Belastingdienst) aan de Tweede Kamer hebben gestuurd.
Herstelllen balans
Het kabinet acht aanpassing van de zzp-wetgeving nodig om de balans te herstellen als het gaat om het werken met zelfstandigen en als zelfstandige(n). Er zou soms sprake zijn van gedwongen schijnzelfstandigheid, wat kan leiden tot ‘oneerlijke concurrentie op arbeidsvoorwaarden’. Daarnaast vreest het kabinet voor het sociale zekerheidsstelsel als grote groepen werkenden daar niet aan meedoen.
Inbedding organisatie
Er wordt gewerkt aan de juridische verduidelijking van de regels rond de vraag wanneer iemand als werknemer dient te werken en wanneer als zelfstandige gewerkt kan worden.
Op dit moment wordt de relevante norm gezagsrelatie ‘ingekleurd’ door rechterlijke uitspraken. (Die praktijk is ontstaan door de gebrekkige Wet DBA, red.) Het kabinet streeft ernaar meer duidelijkheid te bieden door ‘drie hoofdelementen uit de jurisprudentie in regelgeving vast te leggen’.
Dit zijn:
- Worden er instructies gegeven en wordt toezicht gehouden op het werk? (ook wel aangeduid als materieel gezag)
- Is het werk organisatorisch ingebed in de organisatie van de werkgevende?
- Is er sprake van zelfstandig ondernemerschap binnen een arbeidsrelatie? Dit biedt een contra-indicatie voor het bestaan van een arbeidsovereenkomst.
Met name het tweede punt zal enorme impact hebben, concludeert zzp-expert Hugo-Jan Ruts van zzp-platform ZiPconomy. Het kabinet wil dat organisaties geen zzp’ers meer kunnen inzetten in werk dat als ‘organisatorisch ingebed’ gezien kan worden. (Tenzij aangetoond kan worden dat de persoon voldoet aan een aantal criteria voor zelfstandig ondernemerschap.) Wat precies inbedding inhoudt, is nog niet duidelijk. Ruts legt dit uit als ‘werk dat anderen in loondienst ook doen’, dus werk binnen, aan en voor een organisatie, zoals meedraaien in diensten en werken op locatie bij opdrachtgevers. Denk aan werk in de bouw, zorg, IT, journalistiek en interim-management. Het gaat hier dus om een grote groep zzp’ers. Zij zouden volgens deze nieuwe wetgeving dit werk dus niet meer als zzp’er mogen blijven doen.
Rechtsvermoeden arbeidsovereenkomst
Ook werkt het kabinet aan een het ‘versterken van de positie van werkenden met minder onderhandelingsmacht’ (lees: zzp’ers aan de onderkant van de arbeidsmarkt). Hiervoor zou een rechtsvermoeden van een arbeidsovereenkomst moeten gaan gelden dat is gekoppeld aan een uurtarief. Onder dat uurtarief geldt dan een omgekeerde bewijslast; de werkgever moet – als de werkende dat vraagt – bewijzen dat hij geen werkgever is maar opdrachtgever. Mogelijk zou het uurtarief tussen de € 30 – 35 per uur liggen (volgens het SER-advies).
Gelijker speelveld
Het kabinet wil een ‘gelijker speelveld voor contractvormen van werknemers en zelfstandigen. Dit moet onder meer worden gecreëerd door de financiële verschillen te verkleinen. Om de ‘fiscale prikkel’ (om te kiezen voor het zzp-schap) te verkleinen wil het kabinet een ‘versnelde afbouw van de zelfstandigenaftrek’ en uitfasering van de fiscale oudedagsreserve’. En er komt een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) voor zzp’ers.
Betere handhaving Belastingdienst
Ook wil het kabinet de handhaving door de Belastingdienst versterken en verbeteren. Doel is om uiterlijk op 1 januari 2025 het handhavingsmoratorium op te heffen. Vanaf dat moment moet de Belastingdienst dus weer écht handhaven op schijnconstructies met zzp’ers.
Het concept-wetsvoorstel moet voor de zomer klaar zijn, waarna internetconsultatie volgt. Begin 2024 moet het wetsvoorstel dan naar de Tweede Kamer gaan.
Bron: Rijksoverheid
Lees ook: Dit zijn de politieke plannen voor de flexmarkt
